Vikan - 19.11.1987, Qupperneq 19

Mujahidin skæruliðar í Afghanistan.
AFGHANISTAN:
Ástandið fer hríðversnandi
Hjálparstofnanir sem veita
aðstoð á átakasvæðunum í
Afghanistan segja að ástand-
ið þar hafl farið hríðversn-
andi eftir að Mikhail Gorba-
sjov tók við völdum í Sovét-
ríkjunum og á þetta við á öll-
um vígstöðvum; hjúkrun,
landbúnaði og menningu.
ÚTLÖND 7
Fulltrúar yfir 30 alþjóðlegra
hjálpastofhana, þar af margra
sem einbeita sér eingöngu að
Afghanistan, héldu tveggja daga
ráðstefnu í New York í síðustu
viku til að samræma hjálparstarf
sitt.
Á þessari ráðstefhu gáfu evr-
ópskir læknar, frá fyrstu hendi,
nákvæmar skýrslur um hið
versnandi ástand sem íbúar á
svæðum undir stjórn Mujahidin-
skæruliða búa við, er níunda ár
stríðsins er hafið. Landbúnaðar-
sérfræðingar greindu ffá því að
hungursneyð væri yflrvofandi
og einn starfemaður hjálpar-
stofhunar greindi frá eyðilegg-
ingu fjögurra alda gamals helgi-
dóms í landinu.
„Frá því að Gorbasjov tók við
völdum hefur stríðið stigmagn-
ast og fjöldi fórnarlamba og
særðra hefúr næstum því fjór-
faldast... friður og glastnost og
alþjóðlegar viðræður hafa ieitt
til aukinna hernaðaraðgerða
innan Afghanistan,“ segir dr.
Juliette Fournot meðlimur
Medecins Sans Frontieres.
í máli Fournot kemur einnig
fram að nú eru um 9.5 milljónir
Afghana án matar og læknis-
hjálpar og verður fjöldi þeirra
að ferðast allt að fjórar dagleiðir
til að útvega sér þetta hvoru
tveggja. Sjúkdómar aukast
stöðugt sérstaklega hjá konum
og börnum. Ófi-jósemi hefur
aukist, næringarskortur fer vax-
andi og á milli 30 og 40% barna
deyja áður en þau ná 5 ára aldri.
Pótt læknar og hjúkrunarkon-
ur veiti beina aðstoð í búðum
innan Afghanistan vilja flest
þeirra leggja megináherslu á að
þjálfa innfett hjúkrunarlið til
þess að það geti framkvæmt
bólusetningar og veitt lágmarks
hjúkrunarþjónustu í þorpum
sínum eða búðum.
Á ráðstefnunni benti dr. Has-
an Nury afghanskur læknir í al-
þjóðlegu læknasamtökunum á
að á milli 1 og 1.5 milljón
manna hefðu látist vegna
stríðsins, það er um 150.000 á
hverju ári. Um 2900 manns
deyja í hverri viku.... „Ef við get-
um flett ofan af grimmdarverk-
um Sovétmanna og með því
stytt stríðið um vikur björgum
við þúsundum Afghana ffá því
að verða drepnir," segir dr. Has-
an Nury.
Michael Barry, listffæðingur
segir að ein dapurlegasta hlið
stríðsins sé eyðilegging menn-
ingarverðmæta landsmanna.
Ljósmyndir sem teknar voru í
maí í vor sýna hina skipulögðu
eyðileggingu á hinni gcmlu
borg Herat.
Grafhýsið mikla í borginni,
gimsteinn 15. aldar arkitekt-
úrs í Mið-Asíu hefúr verið jafnað
þannig við jörðu að það er eins
og það hafi aldrei verið til
staðar. Og hið stórkostlega
bænahús sem byrjað var að
byggja á þrettándu öld hefúr
verið klofið í tvennt með
sprengikúlu.
Barry segir ennfremur að svo
virðist sem íbúum borgarinnar
hafi verið eytt, þeim hefúr fekk-
að um 80% og basarinn sem
áður fyrr iðaði af lífi orðinn að
litlu öðru en minningu. Ljós-
myndir sýna aðeins hrúgu af
rusli þar sem hann var áður.
Á ráðstefnunni kom ffam að
Sovétmenn gera sér nú grein
fýrir því að þeir munu ekki ná
markmiðum sínum í Afghanist-
an með hernaði og þeirra bíður
nú hið erfiða verkefhi að fjar-
lægja her sinn án þess að hafa
tryggingu fyrir því að landið
verði efitir það í höndum stjóm-
ar sem er þeim hliðholl.
FRI.
VIKAN 17