Vikan - 19.11.1987, Blaðsíða 48

óþarfar veiðar. Nú eru hvalirnir
nýttir sem mannamatur og er
verðmæt útflutningsafurð?
—Já, síðan Japanar byrjuðu að
kaupa hvalkjöt er hvert kíló nýtt
sem mannamatur, allt nema
beinin. Þannig að hvalurinn er
vel nýttur. Um ffiðunar aðgerð-
irnar þá var full þörf á að friða
steypireyðinn og hnúfubakinn á
sínum tíma, en um búrhvalinn
gegnir öðru máli. Hér á okkar
slóðum eru aðeins búrhvals-
tarfar eða karldýr sem flækjast í
burtu frá aðal stofninum og við
vorum ekki sammála því veiði-
mennirnir að það væri þörf á
að friða hann. En það er verið að
reyna eftir föngum að koma á
móts við aðra og hafa þessa
menn góða.
— Eru hvalfriðunarmenn á
villigötum?
—Já, það held ég sé ekki nokk-
ur vafi. Þegar litið er til þess að
við veiðum aðeins í 220 sjó-
mílna radíus frá Hvalveiðistöð-
inni og það er það eina sem
veitt er í Norðurhöfum nema
Grænlendingar veiða 10 lang-
reyðar á ári. Svo að það er í
rauninni ekki mikið sem veitt er
í Norður-Atlantshafinu og á
mjög takmörkuðu svæði sem
sæist vel á sjókorti ef fólk vill
skoða þetta í réttu ljósi. Við
veiðum ekki á öðrum slóðum.
Fyrst þegar grænfriðungar
komu hingað til lands til að
reyna að trufla veiðar, þá var
viðtal við þennan fýrirliða
þeirra, þá kom það berlega í Ijós
að þeir vissu að við vorum ekki
að ofveiða en þeir vissu að við
vorum smáir og töldu að þeir
gætu ógnað okkur til að hætta
hvalveiðum, og með því töldu
þeir sig reka fleyg á milli Japana
og Rússa á hvalveiðiráðstefn-
unni. Þeirra áróður byggist á að
það sé ofveiði og það gengur
víst vel í margt fólk. Þetta bygg-
ist líka mikið á væmni og tilflnn-
ingahita.
Það er allavega ljóst að hér
hjá okkur er engin ofveiði og
stofnarnir standa nokkuð vel.
Veiðin hefur ekki verið nema
einn fjórði af því sem mest var
þegar veiðiskipin voru 4 að
veiðum og þó var engin ofveiði
þá.
Þetta var allt í lagi eins og það
var, en það voru allir sammála
því að hafa þetta í lágmarki ef
allir gætu orðið sáttir. Mér
finnst eftir mína reynslu á þess-
um árum sem ég hefi verið í
þessu að hvölum fari ört fjölg-
andi.
— Það hefur svo mikið verið
rætt um vísinda hvalveiðarnar.
Hvað villt þú um þær segja?
— Það voru nú miklar rann-
sóknir þegar í gangi fyrir nokkr-
um árum, en svo var samþykkt á
Alþingi að stór auka rannsóknir
á hvölum. Þó það væri búið að
samþykkja að hætta hvalveiðum
þá vantaði fjármagn til rann-
sóknanna. Þá var ákveðið að
veiða lágmarksfjölda og láta
afurðir þeirra borga rannsókn-
irnar og það hefur verið gert
með þessum vísindaveiðum.
Það fara einnig fram miklar
rannsóknir á þeim hvölum sem
veiddir eru. Ef einhver afgangur
er af sölu afurðanna fer það í
sérstakan sjóð sem áffam fer í
rannsóknarstörf. Fyrir mitt leyti
tel ég að það hefði átt að halda
hvalveiðum áfram á sama hátt
og áður og rannsaka hvalina
samhliða. Það var þannig að
þessu staðið að það var alveg
óhætt. Ég held að það hafi verið
mikil mistök að samþykkja al-
gjört hvalveiðibann. Það hefði
kannski verið hægt að sam-
þykkja að minnka veiðarnar
eitthvað. Þessar merkingar á
hvölum hafa rnikla þýðingu, en
merkin flnnast ekki nema að
hvalurinn sé veiddur. Og svo
eru ótal prufúr og sýni tekin og
til þess verður að veiða hvalinn.
Og svo hafa talningar úr lofti og
á sjó mikla þýðingu.
— Það hefúr nokkuð verið
rætt um fæðuþörf hvalanna.
Friðunarntenn margir fúllyrða
að hvalir éti ekki fisk heldur
aðeins sviflð í sjónum?
— Reyðarhvalirnir eru aðal-
lega í svifinu en étur þó ein-
hvern fisk. En til dæmis hnúfu-
bakurinn er talsvert í loðnunni.
Það er líka alveg ljóst að reyðar-
hvalirnir fara mikið í loðnuna ef
það er lítið um átu eða svif, og
jafnvel í síldina. Aftur á móti
búrhvalurinn þá virðist hann éta
um 80% af karfa, og svo sést
einn og einn þorskur, jafnvel
rígaþorskur. Við höfum líka séð
talsvert af hrognkelsum koma
upp úr hval. Hvalirnir vilja æla
heilmiklu af æti við veiðarnar.
Ég man eftir að hafa séð plast-
fötu koma upp úr hval. Étur lík-
lega allt sem glyttir á.
— Hvað skyldi einn hvalur éta
á dag?
—Eg veit ekki, þetta eru oft
um 50 tonna skepnur og ætli
þeir éti ekki 10—15% af þyngd
sinni á dag.
— Einhvern tíma heyrði ég því
fleygt að ef stór hvalir af ýmsu
tagi væru um 15 þúsund við
landið þá þyrftu þeir eina millj-
ón tonna af ýmsu tagi í fóður á
ári. Þó þarna sé um mikið af svifi
að ræða þá hlýtur einnig að vera
mikið magn af fiski. Svo má
heldur ekki gleyma því að svifið
er mikilsvert æti fýrir loðnu og
síld. Það er líklega komið að því
að það er vandratað að finna
jafnvægi í sambýlinu í sjónum.
— Það er ljóst að þegar fiskur
eins og þorskurinn er skammt-
aður í sjónum að þá gengur ekki
að láta hvalastofriana vaxa og
46 VIKAN