Vikan - 31.05.1990, Qupperneq 8

FIÐLULEIKARI
er ekki beinlínis á áhugasviði
mínu eins og sakir standa.
Mér finnst ég hafa haft gott af
henni en mig langar ekki að
leggja hana fyrir mig - hvað
sem seinna verður.
Að undanförnu hef ég leikið
með hljómsveit sem heitir
Chur Cölnissches Orchester
en stjórnandi hennar er Heri-
bert Beissel. Um er að ræða
ákveðinn kjarna hljóðfæra-
leikara sem spilar alltaf með
en hinum er skipt út eftir því
sem við á hverju sinni. Streng-
irnir eru til dæmis aðallega
nemendur úr tónlistarhá-
skólanum en flestir blásararnir
hins vegar atvinnumenn. Ég
hef leikið sem konsertmeistari
með þessari hljómsveit þegar
ég hef getað. Ég hef líka leikið
með Kölner Kammerorchester
og hljómsveit sem heitir Ne-
usser Kammerakademie. Sá
háttur er hafður á hjá þessum
hljómsveitum að aðeins er
ráðið fyrir einn konsert í senn.
Þótt ég hafi dvalið erlendis
að undanförnu hef ég ekki
misst sjónar á gömlu félögun-
um heima. (fríum fer ég yfir-
leitt heim og þá nota ég jafnan
tækifærið og reyni að sþila
eitthvað. Við höfum haldið
hópinn nokkur sem vorum
saman í menntaskólanum við
Hamrahlíð á sínum tíma. Við
fórum hvert í sína áttina til
tónlistarnáms og þvi er
skemmtilegt að koma saman
og æfa upp ákveðin verk. i
þessum hópi eru meðal ann-
ars Guðni Fransson klarinettu-
leikari og Kolbeinn Bjarnason
flautuleikari. Við höfum verið
að spila svolítið nýja tónlist eft-
ir tónskáld sem tilheyra einnig
þessum hópi.“
- Og hvað tekur nú við þeg-
ar námi lýkur. Ætlar þú að
bjóða íslensku tónlistarlífi
krafta þína strax eöa staldra
aðeins lengur við á megin-
landinu?
„Ég er ekki á leiðinni heim í
bili. Mér finnst alla vega mjög
spennandi að sjá hvaö mér á
eftir að bjóðast hér. Ég vil
reyna mig hérna og sjá hversu
langt ég get náð. Ég get auð-
vitað alltaf hætt við og haldið
heim ef mér býður svo við að
horfa. En fyrst ætla ég að
spreyta mig hér.“
Maður fyllist ósjálfrátt þeirri
fullvissu, þegar þessi ákveðna
og hressilega kona er kvödd,
að hún eigi ekki eftir að kvarta
undan verkefnaskorti í fram-
tíðinni, hvort sem það verður
heima á Fróni eöa hérna úti á
meginlandinu. Það þarf ekki
annaö en að líta á árangurinn
fram til þessa.
HJARTASKURÐLÆKNINGAR í LONDON:
Komum aðeins
fjórir til baka
Hjartað er það líffæri sem enginn getur verið án. Hægt er að fjarlægja
annað lungað, annað nýrað, aðra nýrnahettuna, botnlangann, háls-
kirtlana, augun, eyrun, miltað, útlimi og flest annað ef það bilar án
þess að líkamsstarfsemin raskist að ráði. Öðru máli gegnir um
hjartað. Ef það bregst er fátt sem getur komið í staðinn, nema þá
hjarta úr annarri manneskju eða gervihjarta sem er mjög fágætt að
grætt sé í fólk. Það er því mjög mikilvægt að þetta líffæri sé í góðu
lagi. Sá galli er þó á því að það eru aðeins tvær tiltölulega smáar
æðar sem næra það. Ef þær stíflast, sem frekar lítið þarf til að gerist,
deyr sá hluti hjartans sem þær næra. Við fyrstu sýn má ætla að þróun
náttúrunnar hafi brugðist í sambandi við þetta líffæri, alla vega þegar
langtímanotkun er höfð í huga. í annan stað má hugsa sér að þessi
hönnun sé ráðstöfun náttúrunnar til að fólk lifi ekki of lengi og til að
viðhalda nokkuð hraðri endurnýjun á stofninum.
Með aukinni tækni i læknis-
fræði hafa verið fundnar leiðir
til að sjá við þessum veikleik-
um í byggingu hjartans. Meðal
annarra leiða má nefna aö ef
æðarnar taka að þrengjast og
blóðflæöið nægir ekki til að
næra þá hluta hjartans sem
þær hafa átt aö gera hefur ver-
ið gert annað tveggja; leiðsla
þrædd í gegnum þrengslin og
hún blásin út á staðnum til að
víkka æðina eða æð tekin
annars staðar úr líkamanum,
hún tengd sitt hvorum megin
við stífluna og blóði þannig
veitt framhjá henni. Þetta er
aðeins gert ef stíflan hefur
verið mikil.
Ýmislegt annað getur hrjáð
hjartað. Ekki er óalgengt að
lokur þess gefi sig. Þá er oft
beitt þeirri aðferð að setja nýja
loku úr einhverju spendýri til
dæmis svíni eða gerviloku í
staðinn. Ef þessi ráð duga ekki
eru einu möguleikarnir að
skipta um hjarta.
Þegar fólk þarf á nýju lifandi
hjarta að halda verður það að
leita út fyrir landsteinana.
Landslög heimila ekki að
hjörtu séu notuð úr (slending-
um öðrum til lækninga vegna
þess að dauðinn er skilgreind-
ur á annan hátt hér en gert er
erlendis. Á (slandi telst maður
látinn við hjartadauða í stað
heiladauða erlendis.
Nokkrir (slendingar hafa
þurft að fá nýtt hjarta og aðrir
bíða eftir því nú. Sú gagnrýni
hefur borist erlendis frá aö ís-
lendingar vilji ekki gefa heldur
einungis þiggja. Það er því
umhugsunarefni hvort ekki sé
kominn tími til aö breyta skil-
greiningunni á dauðanum og
lögum um þetta efni.
Það er staðreynd sem ís-
lendingar verða að átta sig á
að næstum annar hver lands-
maður veröur fyrir því að fá
hjarta- eða æðasjúkdóma. All-
ir ættu því að vera á varðbergi
fyrir þessum sjúkdómum og
gera það sem vitað er að
minnkar líkurnar á að þeir knýi
dyra.
Fróðlegt væri að heyra álit
einhvers sem hefur fengið
þennan sjúkdóm og hvernig
baráttu hans var háttað. Vikan
hafði samband við séra Hall-
dór S. Gröndal sem hefur
gengið í gegnum þessa lífs-
reynslu.
Halldór er sextíu og þriggja
ára gamall, á fjögur börn og
sex barnabörn. Hann hafði
verið mjög hraustur alla tíð,
hreyft sig mikið, aldrei fundið
til og farið nokkrum sinnum í
skoðun.
„Ég hafði messað í kirkjunni
minni og átti síðan eftir að
skíra á heimili kunningja
míns,“ segir Halldór. „Þegar
þangaö kom fór ég að finna til
mikilla þyngsla fyrir brjóstinu
og þótti mér það nokkuð skrýt-
ið þar sem aðalannatími
presta var um garð genginn.
Þegar ég var að fara úr hemp-
unni eftir skírnina sagði faðir
barnsins við mig: „Er eitthvað
að, Halldór rninn?" „Nei, ég er
aðeins eitthvað slappur," segi
ég. „Komdu bara inn og fáðu
þér kaffi,“ segir hann og gerði
ég það. Átti ég eftir að predika
hjá Hjálpræðishernum að
skírninni lokinni. Ég lét mig
hafa það að fara þangað niður
eftir, sem mér hefði að öllu
jöfnu verið mjög Ijúft að gera.
Þegar ég sat þar á fremsta
bekk sagði ég við kunningja
minn aö ég gæti ekki flutt
ræðuna því ég hefði svo þung-
an verk fyrir brjóstinu og
spurði hann hvort hann vildi
ekki flytja hana fyrir mig, en
frábað hann sér það. Ég dreif
mig því í ræðustólinn. Þegar
ræðunni var lokið var ég alveg
að þrotum kominn, fór heim,
beint upp í rúm og sagðist
ætla að fara að sofa. Konunni
minni þótti það eitthvað grun-
samlegt og hringdi strax á
lækni. Ungur læknir kom og
sagði að það væri ekki um
annað að ræða en ég færi á
spítala. Þar með var farið með
mig á gjörgæsludeild Landa-
kotsspítala. Niðurstöður rann-
sóknanna þar leiddu í Ijós að
ég var með bullandi krans-
æðastíflu og hjartadreþ. Þegar
ég hafði fengið þessa vit-
neskju vildi ég ekki sætta mig
við hana og ætlaði að deila við
8 VIKAN 11 TBL. 1990