Vikan - 20.11.1995, Page 18

TILVERAN
svartklædd frá toppi til táar.
Hún er dökkhærö, stelpuleg
og hæversk. Hún heilsar og
sest síðan við vinnuborð sem
stendur við annan stofuglugg-
ann og horfir út á götuna.
Í HRAKNINGUM
VEGNA FEMÍNISTA
Fimmtán ára gamall hélt
Bjarni sína fyrstu einkasýn-
ingu að tilstuðlan Sverris
Haraldssonar, myndlistar-
manns og -kennara, og var
hún sett upp á Mokkakaffi.
Sextán ára gamall fór hann í
Handíða- og myndlistaskól-
ann í Reykjavík. „Þar komst
ég í kynni við módelpíu sem
var femínisti. Ég var búinn
að teikna hana, hafði tímann
fyrir mér, fór að díteila boss-
ann á henni og skyggja
hann. Svo leit hún yfir verk
allra og kvartaði við Sverri
um að ég væri afbrigðilegur.
Af þessum sökum var ég
settur í annað herbergi, lát-
inn teikna steindauða hluti
og í framhaldi af því hætti ég
í skólanum." Ef til vill er það
vegna reynslu sinnar af
Handíða- og myndlistaskól-
anum en Bjarni segir að skól-
inn, sem nú heitir Myndlista-
og handíðaskóli íslands, sé
orðinn handavinnuskóli þar
sem konur seu þrír fjórðu
hlutar þeirra sem Ijúka þar
námi. „Að mínu mati útskrif-
ast fólk ekki eftir fjögur ár í
myndlist vegna þess að þetta
er ekki iðngrein. Auðvitað er
nauðsynlegt að fara í undir-
stöðunám fyrir þá sem hafa
lítinn talent og fá þá flugu í
hausinn að vilja verða mynd-
listarmenn. Maður lærir mest
af því að vinna og umgangast
aðra málara. Það er bara orð-
ið svo mikið af myndlistarfólki
í þjóðfélaginu að það er orðið
vandamál. Svo er fólk sem er
að útskrifast úr skólanum að
selja verk sín á sama verði
og myndlistarmenn sem
starfað hafa í áratugi."
Eftir að Bjarni hætti í skól-
anum varð hann góður vinur
Sverris og lærði mikið af að
umgangast hann. „Ég var
hálfgerður lærisveinn hans
og fór stundum fyrir hann
upp á Geitháls eftir Kúlsígar-
ettum en þær fengust hvergi
í Reykjavfk. Ég mætti hjá
honum daglega og fylgdist
með því sem hann var að
gera. Hann var nú svo frum-
legur á mörgum sviðum og á
undan sinni samtíð.“ Þegar
Bjarni var nítján ára tók Þor-
valdur í Síld og Fisk hann
upp á sína arma og keypti af
honum myndir sem hengdar
voru upp á Hótel Loftleiðum
og Hótel Holti. „Þá var ægi-
leg veisla,“ segir Bjarni sem
vildi óska sér að það sama
væri uppi á teningnum í dag.
SLAPP FYRIR HORN
í þrjú ár var Bjarni í sam-
búð með sænskri konu sem
hann kynntist hér á landi og
starfaði hún sem sjúkraþjálf-
ari. Þau dvöldu f tvo mánuði
í fyrrum Júgóslavíu og segir
hann að konan hafi verið
geðklofi; en skemmtileg að
öðru leyti. „Hún var harð-
stjóri yfir mér. Ég fór varla út
úr húsi þótt hitinn hafi verið
um fjörutíu stig og kom ná-
fölur til baka. Ég veit ekki
hvort það hefur verið einhver
metnaður hjá henni að ég
yrði eitthvert nafn á skömm-
um tíma. Hún var svona
bráðlát. Það varð allt að ske
í einum hvelli."
Fyrir fimm árum var Bjarni
hvattur til að fara til Portúg-
als vegna þess að þar væri
mörgum sinnum ódýrara að
búa og efniskostnaður miklu
minni en hér. „Ég fór líka út
til að brjóta upp þessa rútínu
og sjá eitthvað nýtt.“ Hjóna-
leysin fóru á eigin bíl frá Sví-
þjóð og setti konan hníf í
hanskahólfið. Þegar Bjarni
spurði hvers vegna hún væri
að því sagði hún að það
væri betra að hafa hann þar
sem aldrei væri að vita í
hverju hún gæti lent. „Þegar
til Portúgals var komið snerti
hún ekki á eigin gjaldeyri.
Þegar ég var orðinn pen-
ingalaus naut hún þess að
sitja og reykja og sagði að ef
ég væri fljótur gæti ég fengið
einn smók. Þetta var „uppliv-
else“. Það var ægilegur súr-
realismi að búa með henni.
Ég var ísoleraður frá morgni
til kvölds og hún var lagin við
að fá mig í gang til að mála.
Hún rétti mér pensilinn
klukkan átta á morgnana og
setti mér þær skorður að
vera bara að mála. Ég sagði
henni að ég gæti alveg eins
verið á íslandi. Eða bara á
Djúpuvík. Ég þyrfti að sjá
mannlífið fyrst ég væri kom-
inn alla leið til Portúgals.
Þótt ég hafi ekki selt mynd-
irnar á háu verði gat ég al-
veg rúllað mér á þessu.“
Einn daginn fór Bjarni í
bæinn til að kaupa terpen-
tínu og notaði tækifærið til
að fara inn á tasca, sem er
dæmigerður, portúgalskur
veitingastaður. Þegar heim
kom gerði sambýliskonan
svo mikið veður út af þessari
ferð að það endaði með því
að hún elti Bjarna um allt
húsið með fyrrnefndan hnff á
lofti. „Sjokkið var mikið þegar
ég áttaði mig á því að þetta
væri fúlasta alvara. Ég slapp
undan henni út um glugga,
niður á bílþak og út í kirkju.
Ég hafði ekki stundað kirkju
síðan um fermingu. Ég kom
hlaupandi inn í kirkjuna með
sítt hárið og í stuttbrókinni
einni fata. Þrjár litlar konur
voru á bæn og þær hafa
sjálfsagt haldið að Kristur
væri loks mættur og orðinn
hvítur fyrir hærum í sólinni.
Þetta var spaugilegt. Það
var svolítill súrrealismi í
þessu. í framhaldi af þessum
eltingaleik um húsið skildum
við. Sú sænska hafði áður
verið gift Ameríkumanni og
hafði víst reynt það sama við
hann. Hún ætlaði að kála
honum og lenti inni á klíník.
Ég vissi ekki af því fyrr en
dóttir hennar sagði mér frá
því. En það er kannski nauð-
synlegt að upplifa þetta. Ætli
ég hafi ekki alltaf lifað við
hálfgert konuríki,“ segir hann
svo. „Ætli það sé ekki mas-
ókísmi að láta pína sig.“
Bjarni er spurður hvort hann
láti konurnar ráða yfir sér.
„Já,“ segir hann og dregur
seiminn. „Ætli maður þurfi
ekki bara aðhald. Bremsu.“
Hins vegar getur hann ekki
hugsað sér að búa einn. „Ég
hef prófað það. Það var níst-
andi þögn.“
EKKJUR Á BESTA
ALDRI
Á þeim árum sem Bjarni
bjó í Portúgal var hann með
sítt hár eins og þegar hefur
komið fram, gekk oftast í
svörtum, síðum frakka og í
fylgd hans var iðulega svart-
ur hundur. „Ég bjó í smá-
bænum Figueira da Foz og
þar var ekki vel sóð að karl-