Menntamál - 01.08.1957, Síða 8
102
MENNTAMÁL
Og þó að vont sé jafnan að vera á rangri hillu, er það ef
til vill hvergi þjóðhættulegra en í kennslu, af því að það
bitnar á svo mörgum saklausum. Það er því hættuleg aft-
urför, ef rétt er, að nú sæki skólann óþroskaðri nemendur
en áður var.
Einkunnir. Ég ætla, að einkunnakerfi það, sem nú er
notað í landinu, sé óheppilegt. Það er of smásmuglegt, of
stærðfræðilega nákvæmt. Það mun hafa átt sinn drjúga
þátt í því að setja það vélsnið á prófin, sem margir kvarta
um. Nákvæmni kerfisins er of mikil, til þess að venjulegt
mannlegt skyn geti hagnýtt hana. Það er ekki hægt að hafa
lifandi tilfinningu fyrir því, hvort nemandi er upp á 6,6
eða 6,8. Þá er gripið til þess að haga spurningum svo, að
hægt sé að telja villur og reikna einkunnina með stærð-
fræðilegri nákvæmni, og þar með er vélin komin í gang.
Prófin verða öll að einstökum atriðum, en heildarskynið
hverfur. Einkunnir eiga ekki að vera nákvæmari en það,
að hægt sé að tákna þær með venjulegum íslenzkum lýsing-
arorðum (ágætt, gott, sæmilegt o. s. frv.). Það svarar til
þess skyns, sem manninum er gefið. Hitt er stærðfræði,
sem aldrei nær til sálarkjarnans, þó að hún sé góð og
nauðsynleg og meira að segja mjög skemmtileg, þar sem
hún á við.
Breyttar aðstæSur. Löngum heyrist það, að skólarnir
eigi sök á mörgu því, sem aflaga fer hjá æskunni, og
vissulega eru þeir ekki fullkomnir. En meinið liggur
dýpra, í þeim miklu þjóðfélagsbreytingum, sem orðið hafa
síðustu árin. Einkum er það breytingin frá sveitamenn-
ingu til bæjarmenningar, sem miklu veldur. Margir ís-
lendingar, sem búsettir eru í kaupstað, eru enn sveita-
menn í hugsun og háttum. Þeir t. d. gæta þess ekki, að börn
þurfa meira aðhald og aðgát í fjölbýli en strjálbýli. Segja
má næstum, að í sveit geti börnin gengið mikið sjálfala.
Svo heppileg er sveitin til uppeldis. Hún veitir það tvennt,
sem börnum er nauðsynlegast: verkefni og kyrrð. í sveit-