Menntamál - 01.08.1957, Blaðsíða 44

138
MENNTAMÁL
unum, fara miður vingjarnlegum orðum um sálfræðing
barnsins í áheyrn þess, hætta að fylgjast með því, hvort
það mætir á réttum tíma o. s. frv.).
Þessi tvíbenta afstaða foreldranna til hegðunarvand-
vandkvæða barnsins er ein af veigamestu orsökum sektar-
kenndarinnar, sem þessir foreldrar þjást af. Ég tek hér
tvö dæmi til skýringar þessu.
1) Móðir kemur með 10 ára dóttur sína til sállækning-
ar. Telpan er þrjózk og óhlýðin, harðstjóri á heimilinu,
kúgar móður sína. Af samtölum við móðurina kemur í
ljós, að móðir hennar (amma telpunnar) var óvenjulega
einráð og harðlynd kona. Hún sat bæði á manni sínum og
börnum. Þessi dóttir hennar (móðir telpunnar) hafði því
alizt upp í undirgefni og aldrei fengið að taka sjálfstæðar
ákvarðanir. Þegar hún fullorðnast, giftist hún og flyzt
burt úr foreldrahúsum. Maður hennar er hæggerður og
blíðlyndur vísindamaður. (Líkur föður hennar, sem hún
elskaði heitt). Fljótt tekur að bera á fyrrnefndum hegð-
unarvandkvæðum hjá telpunni. Móðirin kvartar sáran
yfir þeim. f samtölum við móðurina kom hins vegar í ljós,
að hún hafði óafvitandi kallað fram þessi einkenni telp-
unnar. Hún hafði með framkomu sinni neytt telpuna til
að skipa sæti hinnar einráðu ömmu sinnar, því að nú var
það sæti autt. Þörf fyrir undirgefni og þörf fyrir að láta
kúga sig var orðinn of sterkur þáttur í sálarlífi móður-
innar til þess að hún gæti án hans verið. Lækning telp-
unnar var mjög í því fólgin að hjálpa henni til að komast
úr því gervihlutverki, sem hún hafði verið neydd til að
gegna, — og aðstoða hana við að finna þau atferlisform,
sem hentuðu eðli hennar bezt. En þetta hefði ekki tekizt
án rækilegra samtala við móðurina. Án þeirra hefði hin
óvitaða þörf hennar fyrir undirgefni gerzt þröskuldur í
vegi fyrir lækningunni. Móðirin hefði sennilega fundið
ýmsar tylliástæður til að stöðva lækninguna. Samtölin
við hana beindust að því að gera henni ljósa þessa óvituðu