Heima er bezt - 01.06.1955, Blaðsíða 13

Heima er bezt
173
ÞÚRARIKN HELGASQN:
Astríður Þórarinsdóttir
Nr. 6
hafi ekki verið þar um annan
hvítfugl að ræða en ritu, svart-
bak og kríu. — Nú leggur fýllinn
undir sig hvern hólmann af öðr-
um. Og með hverju haldið þið?
Ekki með kjafti og klóm, eins og
herskáir og heiðarlegir ránfugl-
ar gera, þegar þeir brjótast til
valda. Nei, ónei. Spýju úr sínum
eigin sarpi beitir hann fyrir sig.
Hann setzt í efstu sillur og brún-
ir, og lætur svo dæluna ganga
yfir þá sem neðar sitja, mislíki
honum eitthvað. Enginn vill sitja
undir ákasti hans. Og þannig
fælir hann hina gömlu inhbyggja
hólmanna meira og minna á
burt. En hvað um það. Fýllinn er
gerðarlegur fugl og sérkennileg-
ur, þó sóði sé hann. Og hefur nú
miki) völd í Hafrakletti.
O' aldrei fór það svo, að
krumma vantaði. Hver klettur
veröur að hafa sinn hrafn. í lít-
illi gjótu í sunnanverðum klett-
inum, á hann 5 unga í laup sín-
um. Sjálfur hoppar hann stall af
stalli rámur og ræfilslegur. Ung-
arnir eru vel stálpaðir og við ná-
um auðveldlega til þeirra, en við
snertum við engu í þessum
skemmtilega dýragarði.
Svo höfum við þá lokið við að
vísitera Hafraklett.
Við setjum okkur niður þar
sem hæst ber á, og horfum yfir
fjörðinn, skipaðan eyjum og
skerjum. Hér eru þó engar eyjar
nærri. Þó er ekki mjög langt til
Ólafseyja, Rauðseyja og Akur-
eyja. Drjúgum lengra til lend-
ingar á Reykhólum, en reykirnir
við Hellishóla stíga hátt í loft
upp í blíðviðrinu.
Mjótt vindband sést vestur á
flóanum. — Við fáum líklega út-
nyrðingsleiði í Akureyjar til Ól-
afs frænda, og austanleiði heim
í kvöld.
En líttu maður nær þér. Það
brýtur á breiðu baki skammt frá
hólmanum. Þar veltir sér smá-
hveli í síldartorfu.
„Allar skepnur yndishót
inna að mínu geði,
höfrungarnir hlaupa á mót,
hefja dans og gleði“.
Svo göngum við ofan að bátn-
um. Útnyrðingurinn hefur náð
okkur. Við vindum upp segl og
Framhald á bls. 189.
Hún var fædd að Keldudal í
Mýrdal 20. júní 1859. Móðir
hennar var Valgerður Pálsdóttir
frá Hunkubökkum. Páll, faðir
Valgerðar, var Þorsteinsson,
Salómonssonar. Móðir Þorsteins
var Rannveig Þorgeirsdóttir á
Geirlandi og lézt hún í Móður-
harðindunum um Skaftáreldinn.
Kona Páls hét Sigríður Helga-
dóttir, ættuð úr Mýrdal og systir
Helga á Lambastöðum í Garði á
Suðurnesjum. Kona Þorsteins
var Katrín á Hunkubökkum.
Foreldrar hennar voru Margrét
Ingimundardóttir og Páll Ólafs-
son, er bjuggu á Hunkubökkum
um Skaftáreldinn. Faðir Ástríðar
var Þórarinn Magnússon, Jóns-
sonar á Kirkjubæjarklaustri,
Magnússonar. Kona Magnúsar
var Kristín Teitsdóttir, ættuð úr
Mosfellssveit. Var hún um skeið
hjá Þórarni í Sjávarhólum á
Kjalarnesi. Móðir Kristínar hét
Ástríður Ingimundardóttir frá
Byggðarhorni í Flóa. Kona Jóns
Magnússonar var Guðríður
Oddsdóttir frá Seglbúðum.
Foreldrar Ástríðar Þórarins-
dóttur hófu fyrst búskap í hús-
mennsku á Hrauni í Landbroti
og fluttu þaðan að liðnu einu
ári að Keldudal í Mýrdal. En er
Ástríður var fimm ára gömul,
fluttu foreldrar hennar aftur
austur og nú að Þykkvabæ í
Landbroti. Átti Ástríður þar
heima síðan um 58 ára skeið
samfellt,að einu ári undanskildu
er hún átti heima í Helgadal á
Síðu, en þar bjuggu foreldrar
hennar það ár. Ástríður var næst
elzt sinna systkina, en þau voru
niu er upp komust, að meðtalinni'
einni hálfsystur, er ólst upp með
þeim. Kom því í hlut hennar að
hafa af fyrir þeim, sem yngri
voru. Þá vandist hún fljótt úti-
vinnu og gegningum að vetrin-
um. Var hvort tveggja, að úti-
vist og skepnuhirðing var henni
vel að skapi og hitt, að nauðsyn
knúði til slíks, er faðir hennar
og bræður fóru í útver. Lærði
Ástríður því minna til búsýslu
innanbæjar og saumaskapar, en
æskilegt hefði verið. Öll upp-
vaxtarárin fórnaði hún sér fyrir
foreldra og systkini. Þó lærði
hún að lesa og draga til stafs og
varð ágætlega sendibréfsfær. Oft
sat hún uppi um nætur og prjón-
aði í myrkrinu plöggin, er bræð-
ur hennar þurftu i verið. Þótt
tími Ástríðar til bóknáms væri
af skornum skammti, lærði hún
kristin fræði með prýði og
fermdist með bezta vitnisburði.
Um aldamótin urðu þáttaskil
í ævi Ástríðar, er hún missti
föður sinn. Eftir lát hans hélt
hún heimili með móður sinni, en
vann á búi Helga bróður síns,
sem tók við jörðinni meðan hans
naut við, til ársins 1915. Kindur
hafði hún á kaupi sínu og kú á
heyjum, sem þær mæðgur höfðu
einar og útaf fyrir sig. Þessi ár
efnaðist Ástríður talsvert vel.
Enda þótt hún ynni Helga flest-
ar stundir gafst henni þó tími
til að vinna nokkuð fyrir sig.
Hvern vetur óf hún vaðmál og
gerði svo til síðustu æviára. Gaf
hún jafnan fátækum meira af
því en hún notaði sjálf. Öndverð-
lega á þeim árum, er hún bjó með
móður sinni, keypti hún sauma-
vél og nutu þeirrar framtaksemi
fleiri en hún, því að þá voru
saumavélar ekki á hverju strái.
Á þessu tímabili gafst Ástríði
nokkurt tóm til að lesa bækur.
Las hún oft á kvöldvökunni upp-
hátt fyrir móður sína. Margir
sóttu þær heim og var öllum vel
fagnað og vel veitt. Mun móðir
Ástríðar þó hafa átt rífari þátt í
því að laða gesti að, en hún var
hinn mesti skörungur og höfð-
ingi í lund og hafði allan veg og
vanda af matreiðslu og heimilis-
haldinu innanbæjar.
Fjögur ár lifði Valgerður eftir
lát Helga sonar síns. Urðu þó
ekki stórbreytingar á högum
þeirra mæðgna meðan Valgerð-
ur lifði, en eftir hennar dag varð
Ástríði örðugra um samlyndi við
frændfólk sitt og fluttist burtu
að Hraunkoti, næsta bæ, um vor-