Heima er bezt - 01.06.1955, Blaðsíða 23

Nr. 6
Heima er bezt
183
Danski myndhöggvarinn
Jóhannes C. Bjerg
íellur vel við. Þó kann ég ekki
við að kasta trú feðra minna —
ekki ennþá. En það er trúa mín,
að kristnin muni bráðlega sigra
hér á landi sem annarsstaðar."
— Hann horfði hugsandi fram
undan sér.
Það var eins og hann grunaði
það, sem koma skyldi. Eftir örfá
ár varð kristna trúin tekin í lög
á íslandi, án þess að nokkur
mannvíg hlytust af, eins og í
Noregi. ...
Þórólfur fór með hendina inn
á brjóst sér og tók fram lítinn
hlut, sem hann fékk Murgail.
„Ég leitaði föður þinn uppi,
meðan ég var á írlandi,“ sagði
hann. „Hann hafði lengi verið
óhuggandi, vegna þess, að hann
vissi ekkert um afdrif þín. Ég
sagði honum allt af létta. Það
var eins og gamli maðurinn
yngdist allt í einu upp að nýju.
Hann hafði talið þig dána, eða
það sem verra var.... Hann bað
mig að flytja þér kveðju, ásamt
þessum grip; sagði hann, að
móðir þín hefði átt hann, og að
hamingja myndi fylgja þeim,
sem bæri hann.“
Þetta var lítill kross úr skíru
gulli. Hún varð svo hrærð, að
hún fékk engu orði upp komið.
Þórólfur hélt áfram:
„Ég sagði föður þínum, að mér
félli vel við þig, og að þú værir
einasta konan, sem hugur minn
girntist. Lét hann sér það vel
líka. Ég sagði honum ennfrem-,
ur, að ef þig fýsti að fara heim
til írlands aftur, skyldi ég hjálpa
þér til þess, með því að kaupa
þér far með góðum kaupmönn-
um. Nú ræður þú sjálf hvort þú
vilt heldur fara eða vera hérna
kyrr.“
Murgail leit á Geirríði. En
Geirríður forðaðist að láta sjá á
svip sínum, hvers hún óskaði í
þessu efni. Murgail skyldi ráða
þessu til lykta ein.
Loks rauf Murgail þögnina:
„Ég elska föður minn heitt, og
ég vil ekki valda honum von-
brigðum. Hann skal heyra frá
mér, að mér líði vel. Ég elska
einnig Erin, mitt land, með sí-
grænu sléttunum og fjöllunum
fögru. En — samt — vil — ég —
helzt — vera — kyrr.“
Geirríður sendi syni sinum
þýðingarmikið augnaráð. Léttur
Allir, sem komið hafa til Kaup-
mannahafnar, vita að sú borg
geymir mikinn fjölda listaverka
bæði í bygginga,- höggmynda-
og málaralist. Listasöfnin Glyp-
tote.ket, Thorvaldsenssafnið og
Listasafn ríkisins heimsækj a
flestir, sem tíma hafa til þess, ef
þeir á annað borð hafa áhuga á
þeim tegundum lista, sem þar
er að sjá. En það er ekki aðeins
innan veggja þessara og annarra
listasafna, sem fólki gefst kostur
á að skoða listaverk. Víða eru
torg og garðar prýddir allskonar
höggmyndum, mismunandi að
aldri og listagildi. Ferðist fólk
til annarra danskra borga get-
ur það gengið úr skugga um, að
einnig í litlum bæjum er munað
eftir höggmyndalistinni, enginn
bær er svo lítill, að hann hafi
ekki innan vébanda sinna nokk-
ur viðurkennd listaverk.
Vafalaust á uppeldið sinn þátt
í því að glæða listaáhuga þjóðar-
innar, hverju einasta skólabarni
er einhverntíma á skólaaldri
sínum gefinn kostur á að heim-
sækja listasöfnin og eru þá lista-
verkin skýrð fyrir þeim af kenn-
urum með sérþekkingu á hinum
ýmsu listaverkum eða listfræð-
ingum Þannig eru aðrar list-
greinar einnig kynntar, t.d. felur
hver einasti skóli í Kaupmanna-
höfn sérstökum kennara að sjá
um leikhúsferðir barna og kynna
þeim leiklistina eftir því sem við
verður komið.
En áhugi á list er ekki nóg, oft
þarf að leggja allmikið af mörk-
um til þess að listsköpun geti átt
sér stað. Danir eru svo heppnir
að jafnan hafa verið uppi ein-
hverjir efnaðir listunnendur í
Danmörku, gnæfir stofnandi
Nýja Carlsbergssjóðsins, Jacob-
sen ölgerðarmaður, einna hæst
þeirra, má segja að hann hafi
roði færðist yfir andlit írsku
stúlkunnar. Og Þórólfur ljómaði
af ánægju.
öðrum atvinnurekendum frem-
ur skilið gildi listarinnar fyrir
menningu þjóðarinnar, enda
tryggði hann Nýja Carlsbergs-
sjóðnum álitlega upphæð af arði
Carlsbergsverksmiðjanna, sem
eins og menn vita, brugga úr-
valsöl, sem mikið er drukkið
bæði í Danmörku og víðar.
Listamönnum er sameiginlegt
að leita fegurðar og fullkomnun-
ar og tjá hvorttveggja í verkum
sínum. Grundvöllurinn er alltaf
daglega lífið með öllum sínum
viðfangsefnum og vandamálum,
en þar, sem meðalmaðurinn sér
aðeins hversdagslegar lausnir
birtast listamanninum æðri og
göfugri tjáningarform í orðum,
tónum, litum eða lögun. Hvert
tjáningarformið sé fullkomnast
er fávislegt að deila um, allt sem
unnið er af jafneinlægum vilja
til þess að leita fegurðarinnar
og sannleikans hefur að vissu
marki sama gildi, og allt sem
talar til göfugustu tilfinninga
mannsins er sönn list hverju
nafni sem hún kann að nefnast.
Myndhöggvarinn hefur fyrst
og fremst lagt áherzlu á lögun,
sem ásamt jafnvægi og spenni-
magni er hið eina mál, sem hann
getur notað til þess að lýsa öllu
sem í mannssálinni býr. Þessi síð-
ustu orð eru tekin úr erindi, sem
danski myndhöggvarinn Johann-
es C. Berg hélt eitt sinn um högg-
myndalist.
Johannes C. Bjerg er fæddur
26. janúar 1886, en hann var ekki
nema rúmlega fertugur þegar
hann hafði hlotið viðurkenn-
ingu, sem einn af ágætustu
myndhöggvurum Dana bæði að
fornu og nýju. Þegar hann varð
fimmtugur hylltu hann lista-
menn hvaðanæfa af Norður-
löndum og þó skapaði hann
mörg af beztu listaverkum sínum
síðar. Á fimmtugsafmælinu
skrifaði listagagnrýnandinn Ric-
hardt Gandrup í Árósum meðal
annars: „Ég þekki ekki Johann-
es C. Bjerg persónulega. Eigi að
síður finnst mér við vera í nánu