Heima er bezt - 01.06.1955, Blaðsíða 15

Nr. 6
Heima er bezt
175
,— —— —■—— —■—-—-—■—
Jóhann Bjarnason:
R Ö D D
Skógræktarkveðja 17. júní
Hún andar — líkt og ómi hlýjum kvödd,
i anganþey hins milda júnídags.
Hún dregur súg í flugi ljóðs og lags
þíns lands í dag, á ný, hin mikla rödd.
Hún berst til ykkar, dalsins víf og ver,
og- vekur dulda ólgu í hug hvers manns
frá eftirbáti fram til frumherjans:
Þú fylgir mér!
I nepju og ys, á bökkum Bolafljóts
sig brynjar gráu æska þessa heims.
Af djöfulmóð, í dýrkun valds og seims,
þú dregur, vansæl öld, til hildarmóts.
En gegnum . allt má heyra hvernig ber
frá hjarta þínu andvarp, móðir Jörð,
sem fjarrum rómi flutt sé bænargjörð:
6, fylg þú mér!
Vort frjálsa land, þín móðir, mild —
og ströng,
hún minnir þig í dag á gömul heit,
í æsku dreymd, og dýrri en nokkur veit:
að dreypa á haustsins þagnir vorsins söng,
að leggja brot af sál frá sjálfum þér
í sérhvern gróðursprota er nemur mold,
að gegna er milt í blænum fer um fold:
Þú fylgir mér!
Hver getur unað sér við brenndan bjor?
Hver brælir sig við spil í tóbaksský?
Hver settist við að geispa gaupnir í,
er guð vors lands um sál hans eldi fór?
Og er þér hægt að halda á tómsins gjálp
er heima fyrir biður sólvermd jörð
um leyfi þess, að þekja skógi svörð
með þinni hjálp?
Nei, göngum út til hagans helgidóms
á heiðursdegi þínum, feðrastorð,
og krjúpum þar við kjarrins náðarbrauð
í kyrri, glaðri þjónkun frjós og blóms.
Þá finnum vér hve hreint og heilagt er
það hjarta, sem vér erum fæddir við,
og skynjum, hvílík dýpt af frelsi og frið
er falin hér.
Þá verður þér í huga sköpum skipt,
þú skoðar vopn ei lengur neina hlíf,
því enginn getur innra frelsi svipt
og enginn getur drepið þvílíkt líf,
er slær í duptsins æðum alla stund.
Þú ungur rís, þótt gamall krypir fyr.
Þitt gróðurstarf er ganga um kirkjudyr
á guðs þíns fund.
Og hlustir þú, mun titra tónstef milt
í tíbrá dýrstu óska vífs og hals.
Frá bökkum ár, að brún þíns fagra dals
það bærir laufið, dularmætti fyllt.
Hún hvíslar, móðir brums og blóma
að þér:
Eg blessa líf þitt minna gjafa nægð.
Sjá, þitt er ríkið, dýrðin, frelsi, frægð.
Þú fylgir mér!
I fylling tímans, eldheit, ung og sterk,
rís íslenzk þjóð í túlkun hvers, er þarf.
Við raunhæft nám, við raunhæft líf og
starf,
en rís þó, kanske, hæst við moldarverk.
Hvað skiftir okkur vernd af heimsins her,
ef hér er, Frón, þitt einka varnarlið,
sem græðir skógarbelti um frelsi og frið
og fylgir þér. (1951).
LEO TOLSTOJ
•
barðist oft djarflega á móti lög-
regluyfirvöldunum í ættlandi
sínu. Þýðingarmikill þáttur í
kenningum hans var, að menn
skyldu eigi bera vopn á með-
bræður sína, eða m. ö. o. neita
að ganga í herþjónustu. Árið
1894 dó einn af lærisveinum
hans, kennari að nafni Drosjsjin
í fangelsi, af því að hann hafði
neitað að gegna herþjónustu. í
lítilli bók er Tolstoj reit um
hann, segir svo: „Afleiðing upp-
eldisins hefur breytt svo lífi
voru, að valdið, í eldra skilningi,
er ekki lengur til i vitund vorri;
nú er ekki annað eftir en ofbeldi
og svik, en það er ómögulegt að
beygja sig undir ofbeldi og svik;
ekki af ótta, heldur af því að
samvizkan bannar það.“
Drosjsjin varð að þola miklar
hörmungar og dó, eins og hinir
fyrstu kristnu. Frá fangabúðun-
um skrifaði hann vini sínum:
„Við erum alls ekki niðurbeygð-
ir, þó að við, sem ekki erum sek-
ir, séum sendir á sama stað og
þjófar og morðingjar, við ótt-
umst ekkert, því að allt er á
valdi guðs; þeir drepa, en sá sem
drepur og fordæmir aðra, kemst
ekki hiá að taka á sig ábyrgðina
á gerðum sínum. Ég sé ekkert
eftir þessu hálfa-öðru ári í fang-
elsinu. Við í fangelsinu látum
hverjum deginum nægja sína
þjáningu, því að sá, sem settur
er í fangelsi, ber enga ábyrgð,
heldur ekki á sjálfum sér.“
Þegar Tolstoj las bréf Drosj-
sjins grét hann af gleði yfir, að
slíkir menn skyldu vera til, og
saknaði þess sárt, að geta ekki
deilt kjörum hans. „Stöðugt er
ég að hugsa um, hve göfugt væri
að geta fylgt dæmi hans,“ skrif-
ar hann einum vina sinna.
Meðan Drosjsjin lá á banabeði
í fangelsinu, voru læknarnir
og þjónustufólkið höggdofa af
undrun yfir þolinmæði hans.
„Hversu lengi voruð bér í eins-
manns klefa?“
„Ég var fjórtán mánuði í tugt-
húsi hersins“.
„Leið yður illa þar?“
„Nei, mér leið prýðilega”, svar-
aði Drosjsjin ofur rólega.
„Hvernig getur þeim manni
liðið vel, sem hefur verið sviptur
því dýrmætasta, sem hann á,
frelsinu?“
„Ég var frjáls“.
-„Hvað eigið þér við — frjáls?“
spyr læknirinn undrandi.
„Ég var sjálfur herra yfir
hugsunum mínum“, svaraði
Drosjsjin, og þar með fór lækn-
irinn út úr sjúkraherberginu.
Ofsóknir keisarastjórnarinnar
gagnvart fylgismönnum Tolstojs
fóru sívaxandi. En svo mikil var
frægð hans sjálfs, að lögreglan
dirfðist ekki að hreyfa við hon-
um, og oft tókst honum að fá
menn lausa úr fangelsum lög-
reglunnar. Tolstoj trúði því
stöðugt að þær fórnir, sem menn
eins og Drosjsjin, urðu að færa
vegna sannfæringar sinnar,
myndu með tímanum verða til
þess að mannkynið þroskaðist
og sæi hvílík firra valdbeiting
og styrjaldir eru öllum þjóðum.
Enda þótt honum skjátlaðist að
Framhald á bls. 189.