Heima er bezt - 01.06.1955, Blaðsíða 14

Nr. 6
174
ið 1922. Var hún þar í sjálfs-
mennsku og fór um hana vel.
Fékk hún hey fyrir vinnu sína
að sumrinu og hafði sérstakt hús
fyrir kindur sínar. Sjálf heyjaði
hún í aukavinnu og í sláttarlok
mikla viðbót. Ætíð vildi Ástríður
vera vel birg af heyi og það svo,
að fyrningar nægðu til næsta
vetrar, þótt lítið eða ekkert heyj-
aðist komandi sumar.
Ástríður var húsbóndaholl svo
sem bezt verður kosið. Jafnan
létu henni útiverk vel og fénað-
arhirðing. Heyvinnuna sótti hún
af miklu kappi. Oft minntist hún
þess með þakklæti, að síðustu ár-
in, sem Helgi bróðir hennar lifði,
fékk hún að slá og raka til skipt-
is á engjunum. Varð henni það
síðar mikils virði, að kunna að
beita orfi og ljá. Stórhuga var
Ástríður við sláttinn og hikaði
ekki við að slá keldur og hólma,
sem illt var að komast að og aðr-
ir gengu á snið við. Enda bað
hún aldrei um slægju, sem hún
vissi að eigendur ætluðu sér að
nýta. Vakti oft furðu, hve hún á
gamals aldri var áræðin og þolin
að afla sér heyja, þótt við erfið-
leika væri að etja. Og aldrei var
hún glaðari en þegar hún hafði
lagt sem mest að sér að ná upp
heyi sínu. Henni kom aldrei til
hugar að láta örðugleikana
beygja sig, heldur takast á við
þá og njóta sigurgleðinnar í
hverju átaki, unz unnið var að
fullu. í Hraunkoti vann Ástríður
vor- og haustverk utanbæjar
eftir þörfum,*en auk þess hingað
og þangað, því að alls staðar
vildi hún rétta hjálparhönd.
Galt hún svo oft miklu meira
öðrum en hún sjálf af þeim þáði.
Ástríður var smá vexti og eigi
orkumikil, en þeim mun iðnari
var hún og kappsamari, svo að
aldrei leit hún upp frá verki.
Stálvilji var einkenni hennar
framár öllu. Að eðlisfari var hún
meir i lund, en þó miskunnarlaus
og hörð í skiptum við sjálfa sig.
Mjög sjaldan sást hún skipta
skapi, en yrði henni það, sást, að
tilfinningar hennar voru rikar
og komu stærri hlutir henni síð-
ur úr jafnvægi, en það, sem öðr-
um þótti oft lítilsvert. Kjarkur
Ástríðar var slíkur, að naumast
held ég, að hún kynni að hræð-
ast. Aldrei vissi ég, að veður
Heima er bezt
hindraði för hennar á yngri ár-
um, og ómennska þótti henni að
flýja af engjum fyrir óveðri. Að-
eins einu sinni gerði svo vondan
byl, að hún treysti sér ekki til
beitarhúsanna að gefa kindum
sínum. Þá var hún komin yfir
nírætt.
Ástríður var jafnan róleg í
verki og æðrulaus. Oft murraði
hún vísu í lágum hljóðum, er
hún var á göngu og skilaði þá
vel áfram.
Eitt sinn, þegar Ástríður var
ung stúlka í Þykkvabæ, fór hún
að skila gemlingum úr fóðri —
gangandi alla leið vestur að
Skaftárdal. Ekki var þá brú kom-
in á Skaftá og vita kunnugir, að
margar mundu þá torfærur á
þessari löngu leið. Aldrei minnt-
ist Ástríður á þetta öðru vísi
en sem auðveldan og sjálfsagðan
hlut. Byltu hlaut Ástríður, er
hún var komin fast að áttræðu
og hrumlaðist þá illa á fæti, en
hirti lítt um. Kom blóðeitrun í
fótinn og blés hann upp hroða-
lega. Var þá læknir sóttur og
gerði að fætinum. Þótti honum
mikið til um hörku Ástríðar og
kjark, en sjálfri fannst henni
þetta lítilsvert.
Barnahylli hafði Ástríður svo
að af bar og hafði hún sérstakt
látleysi á því að umgangast börn
svo, að þau gerðu sér hana að
félaga. Var svo alla tið, að þau
sóttust eftir að vera með henni,
hvar sem hún var og fór. Sjálf-
sagt hefur það átt sinn þátt í því,
hve mikið hún kunni af æfin-
týrum, þjóðsögum, þulum og sög-
um. Almenn mál lét Ástríður sig
litlu skifta. Aldrei lét hún smala
sér á kjörstað við alþingiskosn-
ingar, en atkvæði greiddi hún
um stofnun lýðveldisins 1944.
Aldrei var Ástríður við karl-
mann kennd. Tvennt var það,
sem henni var umfram annað
hugleikið: að verða ekki ósjálf-
bjarga og á náðir mannanna
komin og það, að hljóta hinztu
hvílu við hlið móður sinnar í
grafreitnum að Þykkvabæ. Hvort
tveggja auðnaðist henni þetta.
Hún hélt líkamskröftum og and-
legu heilbrigði til hins síðasta
í svo ríkum mæli, að hún vann
að rakstri á engjum siðasta sum-
arið, sem hún lifði og liðsinnti
við að hirða kindur sínar í rétt-
um um haustið, þá komin á
þriðja aldursár hins tíunda tug-
ar. Sjón hafði hún það góða, að
hún las Jónsbókarlesturinn til
síðasta helgidags, er hún lifði.
Tóvinnuna vann hún að heita
mátti til síðasta ævidags. Á
sunnudegi fór hún bæjarleið, og
þegar hún kom heim að kvöldi
kvartaði hún um verk í höfðinu
og öðru eyranu. Að morgni næsta
dags fór hún að spinna og taldi
sig betri. Um hádegi var hún
sýnilega orðin mikið veik, en
hafði orð um, að hún vildi ljúka
við að ‘spinna á snælduna. Af
því varð þó eigi, því að brátt tók
hún að kúgast af uppsölu. Sat
hún þó uppi fram að kvöldi.
Þriðjudaginn lá hún rænulaus og
andaðist af heilablæðingu að-
faranótt miðvikudagsins 31. okt.
3.951.
Enginn, sem Ástríði kynntist
mun gleyma henni. Hún var sér-
stæður persónuleiki, er fór sínar
leiðir og sótti fátt til annarra.
Hefði hún vel mátt tileinka sér
vísuna: „Löngum var ég læknir
minn“. Öll venjuleg sveitastörf,
karla og kvenna, vann hún eins
og þau gerðust í þá tið, er hún
var í blóma lífsins. Hversdags-
klæði sín gerði hún að öllu leyti
sjálf: óf, sneið og saumaði. Öll
áhöld sín lagfærði hún og dugði
vel, þótt eigi bæri það allt á sér
mikinn hagleik. Rokk sinn smíð-
aði hún upp að talsveröu leyti og
gerði snældubúnað úr horni.
Jarðarför Ástríðar var fjölsótt.
Um kvöldið, daginn sem hún var
borin til grafar, gyllti sólin I
fögrum ljóma allt umhverfið, er
hún hafði svo langan aldur lagt
undir fót. Snemma á ævi varð
hún roskinleg, en aldurinn breytti
henni mjög lítið. í minnum
flestra þeirra, er nú lifa, var hún
því alltaf nálega eins: létt í spori,
glöð í viðmóti og góð í raun. Til
æviloka var hún lítið sem ekki
hærð, bein i baki, frískleg og
veðurtekin, með svip náttúrunn-
ar, sem minnti á hólana í sveit-
inni hennar. Og vel hefur hún
unnið til hvíldarinnar í faðmi
þeirra í grafreitnum að Þykkva-
bæ, sem hún arfleiddi að eign-
um sínum.