Heima er bezt - 01.11.1973, Qupperneq 13

hýst okkur. Þá var bara að taka því og ramba áfram í
hægðum sínu, alla nóttina, því að veltja upp alókunnugt
fólk um hánótt, mundum við ekki gera nema að eitt-
hvað alvarlegt kæmi fyrir.
Þegar við vorum komnir skammt norður fyrir Bakka-
sel birti svo að við sáum glöggt bæ að vestanverðu í
dalnum, undir bröttum skriðum og klettum. Þama
mundu þessir hólar vera. Hvergi sáum við þó upp í dal-
brúnirnar, en — einhversstaðar þarna úti í honum, fædd-
ist Jónas Hallgrímsson, listaskáldið góða. Þar upp af
bænum hans, Hrauni, áttu að vera geysi háar og hvass-
ar hyrnur og bergdrangar. Gaman yrði að sjá þetta
allt á morgun, því enn týrði á vonalampanum um að fá
gistingu í nótt.
Allt í einu skaut upp í hug mínum, að hér í Öxna-
dal hefðu fallið voðaleg snjóflóð í vetur, lagt bæ í auðn
og orðið manni eða mönnum að bana, minnir mig. Það
var hræðilegt. Mig minnir að það væri að austanverðu
í dalnum, því þar voru víst bæirnir nær þessum bröttu
og geysiháu hamrahlíðum. Það væri hreint ekkert á
nlóti því, að sjá hvað þessi snjóflóð höfðu komizt langt
og hvaða spellvirki þau unnu á mannvirkjum.
Loksins erum við komnir heim að bænum. Sei, sei.
Reisulegasti bær, stærðar burst móti austri. Og — opnar
bæjardyrnar. Býsna mikið rúm þarna inni og sér beint
inn í göngin. Enginn hundur sjáanlegur nokkursstaðar
og þá heldur ekki maður.
Mundi bróðir ber þrjú þéttings högg á bæjarhurðina.
Það bylur óhugnanlega hátt í henni. Samstundis gýs upp
hundsgelt inni í bænum og dökkur hundur kemur í
hendingskasti fram göngin, með því írafári, að strok-
urnar standa úr báðum endum. Það þarf víst áreiðan-
lega ekki að berja oftar. Þetta uppþot leynir sér ekki.
Án efa er þessi hundur heimaríkur. Samt þorir hann
ekki að nálgast bæjardyrnar. Tortrygginn, enda kom-
inn til ára sinna. Bíðum við. Hann hættir að gelta, horf-
ir inn í göngin og dillar skottinu. Nú heyrir hann að
einhver heimamaður er að koma fram göngin. Sjálfsagt
húsbóndinn. Nei, — pils! Stór kvenmaður og gildvax-
inn í meira lagi. Mundi bróðir stendur nær dyrunum.
Nú. Hún ætlar ekki að koma of nálægt okkur.
Mundi bróðir teygir hendina inn í dyrnar og segir:
„Gott kvöldið. Komdu sæl.“
„Sæll vert þú,“ er sagt fremur dimmum rómi og
alveg rúnum allri kvenlegri blíðu.
Ég geng að dyrunum og heilsa henni á sama hátt, en
næ ekki nema rúmlega í fingurgómana á henni. Og
samt teygði ég mig.
Þetta er há kona, talsvert stórskorin en myndarleg,
sjálfsagt sextug eða meira, holdug hvar sem á var litið,
svipmikil og veðraský yfir augnabrúnum. En — undir
þeim tindruðu köld, íhugandi augu, sem horfðu á
Munda bróður og leyndu því ekki að brostið gæti á í
blindöskubyl, ef ekki væri allrar varúðar gætt. Skyldi
það vera hatturinn, hugsaði ég.
„H v a ð a n komið þið? “ Mér fannst meiri skipun en
spurn í röddinni. Og samt var hún ekki laus við ótta.
„Við komum frá Siifrastöðum í Skagafirði í dag og
erum að hugsa um að biðjast hér gistingar. En — eigin-
lega komum við frá Reykjavík. Fórum þaðan síð--------
Mundi bróðir hafði ekki fyrr sagt orðið Reykjavík
en frúin dæsti svo hvein í henni. Mér fannst það líkjast
blásturshljóði, sem eldstyggar heiðafálur reka upp, þeg-
ar þær rekast skyndilega og óvænt á hund eða tófu.
Og alveg var mér það óskiljanlegt hvar það hljóð átti
upptök sín. Samstundis hörfaði hún afturábak, eins og
bolti, sem slengist í steinvegg, og augun leiftra eins og
fallbyssuop, þegar hleypt hefur verið af fyrsta skotinu,
og þar með gefið til kynna, að nú sé stríðið skollið á.
Og svo komu orðin eins og risaöldur undan milljóna-
tonna blágrýtisskriðu, er byltist í sjó fram.
„Hvað s e g i r þú maður. Komið úr R e y k j a v í k,
þar sem drepsóttin voðalega gekk í vetur. Þið eruð stór-
hættulegir. Þið fáið alls ekki að koma inn í þennan bæ.“
Adér þótti alveg nóg um þessa ádrepu. Og ég hefði
áreiðanlega kvatt hana án þess að teygja mig í hendina
á henni í annað sinn. En Mundi bróðir var sýnilega ekki
á því að gefast upp strax. Hann hallaðist upp við dvra-
stafinn og horfði á hana.
„Þetta er nú ekki að öllu leyti rétt, góða mín. Spánska
veikin, sem geysaði í Reykjavík í október og nóvember
s. 1., var alveg hræðileg. Það var satt. En nú eru margir
mánuðir síðan að hún fjaraði alveg út, eftir upplýsing-
um landlæknis. Á þeim tíma hef ég verið bæði í Eng-
landi og Skotlandi og væri margdauður, ef ég hefði
borið hana með mér og meira að segja á leiðinni hingað
norður. Þú mátt því alveg eins treysta því, að við erum
hættulausir, eins og hinu að sól og vor muni bræða all-
an sjóinn hérna í dalnum þínum.“
Það leyndi sér ekki á augnaráði frúarinnar, að hún
hafði hlaðið á ný, rummungsskot, en hún hikaði sýni-
lega við að hleypa af. Bálið í augum hennar virtist
heldur hjaðna. Samt var hún ekki árennileg. Það var
augljóst, að hún hafði verið herforingi í áratugi, að
minnsta kosti, og aldrei beðið ósigur. Nú var hún sýni-
lega í nokkrum vanda. Var hún máske heldur fljót á
sér? Án efa halda þessir menn til Akureyrar, úr því
þeir eru komnir svona langt. Það þætti áreiðanlega saga
til næsta bæjar, ef ég úthýsti þeim. — Ef til vill hefur
eitthvað af þessu þotið um hug frúarinnar, þar sem hún
stóð þarna í vígahug, með sverð og skjöld og skygndan
hjálm. Loks mælti hún og orðunum fylgdi efi og mögn-
uð tortryggni: „Þið teljið ykkur hættulausa. En — hvað
munduð þið svo segja, ef t. d. hann sonur minn, sem
einn sér um öll útiverk og alla aðdrætti, legðist í rúm-
ið, og líka litla barnið, í þessari voðaveiki og — —.“
Hún hikaði við að segja framhaldið, enda sögðu aug-
un það skýrar en orð.
„Ég skil þig mæta vel, frú mín góð, og dái mjög
einurð þína og ást til sonarins og — að mér skilst, —
litla ömmubarnsins. Og nú veit ég, að þú munir einnig
skilja, og -ekki síður, ef þú horfir í eigin barm, að —
þ e s s a ferð hefðum við aldrei farið, hefðum við ekki
verið fullkomlega öruggir um það, að slíkan voða gest
Heima er bezt 389