Heima er bezt - 01.11.1973, Side 28

FlökkuJ)jó&in leyndardómsfulla
Einn af minnihlutaþjóðflokkum Ev-
rópu nefnist Sígaunar. Þeir eru víða
fjölmennir þar, einkum í suðurhluta
álfunnar, svo sem á Balkanskaga. Sí-
gaunar eru líka til í öðrum heims-
álfum, eins og í Vestur-Asíu og
Norður-Afríku.
Sumir vilja kenna Sígaunana við
rómantík, en í reynd er lítil róman-
tík í kringum þá. Þetta flökkufólk
lifir ekki neinu sældarlífi, oftast við
Alargir álíta, að frá norðurhluta Ind-
lands hafi Sigaunarnir byrjað flakk
sitt endur fyrir löngu. Síðan hafa
þeir ráfað frá einu landinu til annars-
Á þessari mynd sýnir teiknarinn hóp
Sigauna koma til einhvers staðar í
Austur-Evrópu snemma á 15. öld.
Við tökum eftir, að undrunin og
forvitnin leynir sér ekki í svip íbú-
anna, þegar þeir líta þessa furðufugla.
Æ- \
þröngan kost, en virðist þó una glatt
við sitt. Yfirleitt er það ekki talið
neinir aufúsugestir, þar sem það ber
að garði um stundarsakir. Dveljist
það lengur á stað en einn til tvo daga,
er það segin saga, að upphefjast ein-
hver vandræði, bæði af þess völdum
og annarra. Einkum eru það kaup-
menn og bændur, sem kvarta, og oft
þarf lögreglan að skipta sér af málum.
Hún segir þó, að að sjaldan verði
þetta eirðarlausa fólk viðriðið nokkra
alvarlega glæpi, en hnuplorð hefur
það á sér.
Hver er uppruni þessa fólks og
hvaðan hefur það komið? Enginn
veit það með vissu, en sterkastar lík-
ur eru þó taldar fyrir því, að frá
Norður-Indlandi sé það komið. Til
þess bendir m. a. tungumálið, sem
það talar, romany, en það er náskylt
þeirri Sanskrít, sem töluð var á Ind-
landi endur fyrir Iöngu. Auðvitað
hefur tunga Sígaunanna orðið fyrir
áhrifum frá þjóðtungum þeirra landa,
sem hann hefur oftast gist, einkum
þó úr nýgrísku.
Margar bækur hafa verið skrifaðar
um þennan merldlega þjóðflokk, en
þrátt fyrir það hefur engum tekist
að kafa til botns í lunderni, háttum
hans og siðum. Sígauninn er líka lítt
gefinn fyrir það að leyfa ókunnug-
um að hnýsast um sinn hag; hann
forðast það eins og heitan eldinn.
Þvert á móti hefur hann haft lag á
því að gera allt líf sitt sem allra dul-
arfyllst, svo sem með merkjamálinu,
sem Sígaunar nota sín á milli, æva-
fornt leyndarmál, og enginn botnar
neitt í nema þeir.
Annars kallar Sígauninn sjálfan sig
ekki Sígauna, heldur rom, sem merkir
karlmaður á þeirra máli. Sígaunakona
heitir romni. Sígaunanafnið höfum
við fengið frá Dönum, en þeir aftur
frá þýskunni. í þýsku er þetta nafn
komið frá Balkaníöndunum, þar sem
stór hópur Sígaunanna gekk undir
nafninu atzigan, sem fengið er að
láni frá grísku orði, og mun upphaf-
lega hafa merkt það, sem ekki má
snerta eða umgangast. Segir það sína
sögu um álitið á þessum þjóðflokki.
Af þessu atzigan-nafni er svo dregið
heiti þjóðflokksins í hinum ýmsu
löndum; — tshingian heitir hann í
Grikklandi og Evrópuhluta Tyrk-
lands; tsigan í Búlgaríu og Rúmeníu;
czigany í Ungverjalandi; zingano eða
zingaro á Ítalíu, og svo Zigeuner í
Þýzkalandi.
Sums staðar er þeirri þjóðsögu trú-
að, að Sígaunarnir séu komnir frá
Egyptalandi og því oft nefndir
„Egyptarnir“. — Englendingar kalla
Sígaunann gypsy, sem er stytting af
framburði þeirra á orðinu egypskur.
Spánska heitið gitanos er af sama
[F
UJ
mm
RITSTJÓRI EIRÍKUR EIRÍKSSON
404 Heima er bezt