Heima er bezt - 01.07.1986, Page 9

í Osló veturinn 1963-64:
Fjölskyldan í Osló. Frá vinstri: Sigríður, Ragnheiður, Þórunn, Hildur, Ragnar, Ingibjiirg, Árni og Sigurður.
þessu tímabili. Annars voru störf mín í ráðuneytinu á
þessum tíma í alþjóðadeild. Ég var og ritari íslensku
FAO-nefndarinnar, undirbjó yfirleitt utanrikisráðherra-
fundi Norðurlanda, annaðist málefni sem vörðuðu
Evrópuráð, Sameinuðu þjóðirnar og nokkrar sérstofnanir
þeirra. Á þessum árum sótti ég oft Evrópuráðsfundi til
Strassborgar og einu sinni FAO-þing í Rómaborg. Jafn-
framt starfi mínu í utanríkisráðuneytinu á þessum árum
rak ég lögmannsskrifstofu í Reykjavík í nær tvö ár, sem
kona mín veitti i rauninni forstöðu, en ég kom þangað að
loknu starfi í ráðuneytinu. Þannig rifjaði ég upp ryðgaða
lögfræðikunnáttu mína, en lögfræði hefur mér alla tíð verið
hugleikin.
Sumarið 1960 var ég svo sendur til starfa að sendiráði
íslands í Osló. Um það bil sem þetta var ákveðið var hringt
til mín úr Hæstarétti; þar var forseti Hæstaréttar Jónatan
Hallvarðsson í símanum. Hann sagðist hafa heyrt að ég
væri á förum til útlanda og vildi fá mig í hóp hæstaréttar-
lögmanna áður en ég færi. Ég hafði áður flutt tvö mál fyrir
réttinum, sem bæði höfðu verið samþykkt sem prófmál.
Hann bauð mér nú þriðja og síðasta prófmálið sem myndi
ef vel tækist gefa mér réttindi sem hæstaréttarlögmaður.
Mér þótti vænt um þetta boð. Ég náði prófinu og stend
síðan í þakkarskuld við Jónatan Hallvarðsson.
Til Oslóar kom ég sumarið 1960 með konu og fjögur
börn. Búslóð okkar eyðilagðist í flutningi til Noregs en
mesti skaðinn var, að flestar bækur mínar skemmdust svo
mikið að ekki varð úr því bætt. Eftir mikla eftirgangsmuni
fékk ég smánarbætur fyrir þetta mikla tjón.
í Noregi eignaðist ég góða vini. Ég kynntist fljótt Tönnes
Andenæs forstjóra Háskólaforlagsins, sem var þá eitt
stærsta útgáfufyrirtæki á Norðurlöndum. Tönnes varð síð-
ar stórþingsmaður en fórst í járnbrautarslysi á miðjum
aldri. Hann var einn besti vinur sem ég hef eignast. Hann
hafði einlægan áhuga á íslandi og íslenskum málefnum,
sem mun eiga rót sína að rekja til þess að á háskólaárum
sínum kynntist hann hópi góðra íslendinga sem stunduðu
framhaldsnám við Oslóarháskóla þar sem hann var þá við
nám. íslandsvinátta Tönnesar var ekkert hégómamál.
Hann var ekki í hópi þess fólks, sem hefur það að tóm-
stundargamni eða hobbíi að iðka íslandsvináttu og velur
þá landið af tilviljun eða samkvæmt lögmálum þeirra sem
taka upp á því að safna frímerkjum. Kynni mín við Tönnes
Andenæs urðu þess valdandi að háskólafólk varð kjarni
vinahóps míns í Osló.
,,SJÁLFSTÆÐ UTANRÍKIS-
STEFNA" í PARÍS . . .
í Noregi var ég þangað til í júnímánuði 1965, en þá var ég
sendur til Parísar og þá voru börnin orðin sex, okkur
fæddust tvíburar hálfu ári eftir komuna til Noregs. 1 París
dvöldumst við þangað til vorið 1969. Það var að sumu leyti
erfitt að eiga þar heima, þar urðum við að fást við ný
vandamál og þá ekki hvað síst þau sem voru tengd skóla-
göngu barna okkar. Fimm þeirra voru með okkur í París,
Ingibjörg gekk í amerískan skóla, Hildur í sænskan, og þau
yngstu 3, Ragnar, Sigríður og Árni, í franskan. Það var
stundum tafsamt að smala þeim öllum heim að skóla
loknum. Við bjuggum fyrst í útjaðri borgarinnar, umferðin
var erfið, stundum tók það mig allt að þremur klukku-
stundum að komast heim að kvöldi. Þetta var á margan
hátt strembinn tími. Fjárhagur minn var naumur, laun
hrukku ekki til. Kostnaður við heimilishald diplómata er-
lendis er mun meiri og annars eðlis en á heimaslóðum. Það
er t.d. óhjákvæmilegt að senda börn í einkaskóla sem kosta
drjúgan skilding. Eiginkona diplómats gegnir starfi
heimafyrir sem er mjög svo tengt embættisskyldum hans þó
hún njóti ekki réttinda almennra launþega. Norðurlöndin,
og raunar öll önnur lönd sem ég þekki, taka mið af þessum
staðreyndum. Þar að auki getur konan ekki, samkvæmt
einhverjum dularfullum diplómatískum lögmálum, starfað
utan heimilis að launuðum hugðarefnum sem ekki tengjast
sendiráðinu. Ráð er fyrir því gert að fjölskylda diplómats
geti lifað á launum einnar fyrirvinnu og ekkert tillit tekið til
fjölskyldustærðar, sem tíðkast þó hvarvetna hjá diplómöt-
um annarra þjóða. Það var í tísku á þessum árum að níðast á
fjölskyldufólki utanríkisþjónustunnar erlendis. Kímnigáfa
ráðherra lýsti sér meðal annars í því, að hann sagðist ekki
bera ábyrgð á barneignum starfsmanna sinna og þótti þetta
góð fyndni. Að þessu leyti höfðum við íslendingar sjálf-
Heimaerbezt 253