Æskan - 01.01.1988, Blaðsíða 22

Frá ýmsum hliðum
Þriár
n ¥>••• w / ^
Sr. Björn Jónsson sóknarprestur
Þegar ég var drengur var ég áskrifandi að
Barnablaðinu Æskunni og er það enn í
dag þótt kominn sé ég á sjötugsaldur.
Blaðið hefur alla tíð verið íslenskri æsku
mikill gleðigjafí og heilnæmur fróðleiks-
brunnur.
Eitt af höfuðmarkmiðum Æskunnar
hefír jafnan verið í því fólgið að hvetja
lesendur sína til fagurrar framkomu og
ábyrgrar breytni í lífi og störfum. Þess
vegna er Æskan líka bindindisblað, af
því að bindindi hlýtur alltaf að vera for-
senda fegurðar og hamingju í mannlegu
lífí.
Mig langar til, kæru ungu lesendur, í
þessum stutta pisth mínum að segja ykk-
ur frá þremur myndum sem ég sá þegar
ég var barn eða unglingur og höfðu djúp
áhrif á mig. Tvær þær fyrrnefndu birtust
mér einmitt á blöðum Æskunnar.
Fyrri myndin er af höggmynd eða lág-
mynd eftir frægan, erlendan hstamann.
Hún sýnir okkur tötrum klædda konu
með þrjú ung börn, tvö sitt til hvorrar
hliðar og eitt í fanginu. Við fætur þeirra
liggur faðirinn og fyrirvinnan, í forinni,
ataður skarni, ofurölvi.
Myndin heitir: „Á launagreiðsludag-
inn“ og segir sína átakanlegu sögu án
nokkurra útskýringa.
Ég man hve ég kenndi sárt í brjósti
um þessa bágstöddu fjölskyldu og í
huga mínum var það engum vafa bundið
að það var vínið sem þarna var bölvald-
urinn mikh.
En sjón er sögu ríkari. Horfðu á
myndina sem fylgir þessari grein minni.
Það er ekkert ósennilegt að hún tali til
þín á svipaðan hátt og hún talaði til mín
forðum daga.
Önnur mynd í Æskunni sýndi vínglas.
Á botni þess hringaði sig andstyggileg
eiturnaðra. Þessi mynd hlaut að vekja
hvern þann sem virti hana fyrir sér til
umhugsunar. Og ekki var textinn, sem
fylgdi, síður áhrifaríkur. Það var þessi al-
vöruþrungna aðvörun úr Orðskviðum
Salómons:
„Horfðu ekki á vínið, hve rautt það
er, hversu það glóir í bikarnum og renn-
ur ljúflega niður, að síðustu bítur það
sem höggormur og spýtir eitri sem
naðra!“
Vel má vera að slíkur áróður, sem hér
er á borð borinn, þyki ekki mikils virði
nú, ekki nútímalegur að minnsta kosti.
Nú segja þeir sem telja sig allt vita í þess-
um efnum að það eigi að fræða um þessa
hluti fremur en aðvara, upplýsa fremur
en innræta. Þess vegna, meðal annars,
eru þeir svo margir, unglingarnir í dag,
sem verða að kynnast því af eigin sárri
raun að áðurnefnd tilvitnun í hinn djúp-
vitra Salómon er ekki bara orðskviður úr
forneskju heldur ægilegur raunveruleiki,
ægilegri en nokkur maður getur gert sér
í hugarlund.
Horfðu á myndina af vínglasinu, þú
sem þetta lest, og greyptu hana í huga
þér og leyfðu henni að hjálpa þér til að
láta áfengisnöðruna aldrei ná fangstað á
þér.
Og þá kem ég að þriðju og síðustu
myndinni sem mig langar til að segja
ykkur frá. Hana sá ég í barna- og
unglingablaði sem eitt sinn kom út hér á
íslandi, hét Ungi hermaðurinn og var
gefið út af Hjálpræðishernum.
Hún sýndi tvo menn í fögru umhverfi
sem stóðu hvor andspænis öðrum. Ann-
ar þeirra var unglingur, fríður og ítur-
vaxinn. Æskan og sakleysið ljómuðu í
svip hans og lýstu af framkomu hans
allri. Gegnt þessum fallega unghngi stóð
sjálfur vínguðinn. Hann var einnig á
margan hátt glæsilegur á að hta en ein-
hverjum köldum óhugnaði stafaði frá
honum. Hann rétti aðra höndina fram, í
áttina til sveinsins unga, og bauð honum
með ögrandi undirferlisglotti að bragða á
vínberjaklasa sem hann hélt á. í hinni
hendinni, sem hann hélt fyrir aftan bak,
hafði hann dáhtla körfu og upp úr henni
teygði ógeðsleg eiturnaðra höfuð sitt.
í skýringartexta, sem fylgdi mynd-
inni, var sagt frá því að um leið og
unglingurinn þægi boð vínguðsins og
færi að neyta hinna úthtsfögru og ginn-
andi ávaxta sem fram voru réttir myndi
naðran hefía sig upp úr körfunni, teygja
sig fram yfir öxl húsbónda síns og bíta
sveininn íturglæsta lífshættulegu eða
jafnvel banvænu eiturbiti.
Hér er auðvitað aðeins um táknmynd
að ræða og kannski er hún ekki heldur
nógu nýtískuleg til þess að vera tekin
gild sem bindindisboðskapur á okkar
dögum. En eigi að síður hlýt ég að full-
yrða, samkvæmt margfaldri reynslu, að
hún er átakanlega sönn. Þeir eru of
margir, já alltof margir, bæði karlar og
konur hér á landi sem bera á sér greini-
leg merki um eiturbit áfengisnöðrunnar.
Og eitt er alveg víst: Áfengið veitir
þeim sem neytir þess aldrei sanna en
ætíð falska gleði. Og sú „gleði“ getur
orðið svo dýru verði keypt að ævin end-
22
ÆSKAN