Heimilisblaðið - 01.07.1940, Blaðsíða 9

HEIMILISBLAÐIÐ
109
betri tíma, sem nú væru að renna upp yfir
heiminn. En ljóminn brást þátíðarmönn-
unum. Vér, sem þekkjum síðari atburði og
lítum til baka yfir árin, vitum að tákn
ófriðarins, sem duldist innan luktra dyra,
var ekki aðgerðalaust.
Hinn frægi, þýzki hernaðarsöguritari
Clausewitz hefir skrifað, að styrjaldir séu
framhald stjórnmálanna. Það er eins hægt
að snúa þessu við og segja, að þar sem
starfi hershöfðingjanna lýkur taki stjórn-
málamennirnir við. Tækin eru önnur, en
takmarkið hið sama: Að auka eigin veldi
og draga úr þrótti andstæðingsins.
Og það, sem skeði hið styrjaldarlausa
tímabil, frá 1905—1911, var í rauninni ein-
ungis togstreitan í samkeppni stórveld-
anna, sem birtist í athöfnum stjórnmála-
manna, sem allan tímann höfðu hershöfð-
ingjana bíðandi bak við sæti sitt; reiðu-
búna til þess að láta sverðið gefa orðunum
gildi. í stað þess að öryggi friðarins hefði
átt að vaxa ár frá ári, óx togstreitan milli
ríkjanna og varð stöðugt hættulegri. Það
var raunar friður, en vopnaður friður.
Stríðið milli Japana og Rússa fékk geysi-
lega þýðingu fyrir sögu næstu ára. Sigur
Japana færði þeim
ekki einungis Koreu,
Port Arthur og áhrif
í Mansjúríu, heldur
jafnframt foryztuna
í Austur-Asíu.
Ösigur Rússa leiddi
af sér breytingar og
byltingar í hinu
mikla ríki, en þó
heppnaðist að síðustu
að bæla allar þessar
óeirðir niður. En nú
þegar 1905 hafði
maður að nafni
Trotzky verið einn
af foringjum bylt-
ingamanna í Péturs-
borg og það eldsneyti,
sem hrúgað var sam-
an á þessum árum, bálaðist síðar upp í
þann loga, sem keisaravaldið megnaði ekki
að slökkva. ,
★
Stjórnmálalega séð hafcfi ósigur Rúss-
lands mikil áhrif á framtíðarþróun Ev-
rópu. Rússland var í sambandi við Frakk-
land og ósigur Rússa þýddi því í rauninni
ósigur Frakklands og aukningu á veldi
Þjóðverja.
Miðveldin, Þýzkaland, Austurríki og
Ungverjaland notuðu þess vegna 1905 og
næstu ár, til þess að auka veldi sitt og
styrkleika með pólitískum framkvæmdum.
Þýzkaland leitaðist því við að hindra, hin
frönsku áhrif í Marokko og eyðileggja hina
vaxandi samvinnu milli Frakklands og
Englands, sem árið 1904 var orðið að
bandalagi. Austurríki og Ungverjaland
noituðu magnleysi Rússa til þess að auka
•framgang sinn í hinni arfgengu Balkan-
pólitík, sem birtist í því að vinna sér auk-
in áhrif í löndunum sunnan ríkja Habs-
borgaranna.
Árið 1908 voru Bosnia og Herzegovina
innlimuð, sem áður höfðu loitið Tyrkjum,
og meiri hluti íbúanna voru Slavar.
fCínvrrslt liðsforingjaefni á hergöngu.