Heimilisblaðið - 01.07.1940, Síða 25

HEIMII LISBLAÐIÐ
125
þar stendur nú allt í fullu skrúði og baðað
í sól. Jafnvel húsveggirnir eru þaktir græn-
um vafningsviði, allt upp undir þakskegg,
þar sem fuglarnir eiga sér hreiður. Bæjar-
flötin hefir verið slegin öðr.u sinni og hinn
bláguli fáni blaktir við hún í hlýrri gol-
unni. Allt er fágað og prýtt, utanhúss sem
innan. Svíar eru miklir snyrtimenn og
smekkvjsir. Pað er þeim eins fráleit hugs-
un, að gleyma að taka til í kringum bæj-
arhúsin sín, að loknu dagsverki, og það
væri ungum manni, sem unnið hefir um
daginn, að fara á skemmtisamkomu um
kvöldið án þe6S að hafa þvegið sér í fram-
an. Þess vegna er slíkur hreinlætisblær yf-
ir flestum sænskum sveitabýlum.
Fyrr á tímum var það siður strax þegar
sól var hnigin til viðar daginn fyrir
Jónsmessu, að gengið var í kringum hið
svonefnda miðsumarstré eða majstöng, eins
og það er einnig kallað. Tré þetta var reist
í hlaðvarpanum og fagurlega skreytt græn-
um laufsveigum, blómum, krönsum og fán-
um. Var dansað umhverfis tréð og sungið
— alveg eins og í kringum jólatré — en
nú voru söngvarnir helgaðir gróðri, sumri
og sól. Þessi tré eru nú að mestu lögð nið-
ur heima á bæjunum, en á öllum skemmii- •
stöðum eru þau vitanlega ómissandi.
Þessi dans kringum majstöngina, söng-
urinn, allt laufskrúðið og blómskrautið þyk-
ir sumum benda til þess, að hér sé um að
ræða leyfar gamals dýrkunarforms frá
þeirri tíð er Norðurlandaþjóðirnar voru
sóldýrkendur að trúarbrögðum. Og þykir
heiti miðsumarstrésins — majstöng —
styðja þá ályktpn manna. Ætti maj þá að
vera dregið af latneska orðinu magi, sem
getur þýtt galdur. En það er vitað, að sú
trú var almenn, fyrr á öldum, að með því
að klæða allt með grænu gætu menn laðað
náttúruöflin til að gefa meiri jarðai’gróður
en annars, og ríkulegri uppskeru. Það hef-
ir og verið siður til skamms tíma í Sví-
þjóð að setja vel laufgaðar hríslur í ölí
horn akranna og því trúað, að það hefði
heillavænleg áhrif á sprettuna og yfirleitt
hefir það verið trú sænskrar alþýðu, að
blessun sú, sem mönnum féll í skaut á kom-
andi ári, færi nokkuð eftir því hversu mik-
ið viðkomandi hefði í kringum sig af
grænku og blómum á Jónsmessunni.
Og eins lengi og sagnir fara af Jóns-
messunni í Svíþjóð, hefir hún verið sólfagn-
aðar- og gleðihátíð.
Sá siður helzt enn að kirkjurnar eru
skreyttar með blómum og grænum grein-
um á Jónsmessunni og þá eru blómsveigar
lagðir á grafir látinna ættingja og vina.
Það var trú fólks að þessi dagur og ekki
sízt aðfaranótt hans — Jónsmessunóttin
— hefði meiri og varanlegri áhrif á líf
þess. en aðrar sltundir árs, myndi velgengni
martna a. m. k. næsta ár — og kannske
allt lífið — nokkuð fara eftir því, sem fram
við þá kæmi um miðsumarshelgina og þá
mátti líka af ýmsu ráða. óorðna atburði.
Dögg Jónsmessunæturinnar var heilög
og hafði lækningakraft — og þótti hollt
að hnoða hana í brauðdeigið. Líkami sjúkra
var sveipaður döggvotu laki, sem legið
hafði í kirkjugarðinum yfir nóttina, og brá
þá skjótlega til hins betra með flesta sjúk-
dóma.
Ef einhver vildi gera nágranna sínum
virkilegan óleik var nú tækifærið að stela
af dögginni á akri hans. Það gerði sprett-
una rírari.
Mikil keppni var með unga fólkinu um
að skreyta miðsumarstréð sem bezt. Eink-
um lögðu menn metnað sinn í tpppskrautið.
Hið versta ólán, sem nokkurn gat hent,
var ef óvinveittum nágranna eða keppi-
naut tókst að stela toppskrautinu á sjálfri
Jónsmessunóttinni. Og þess voru dærni (og
eitt ekki eldra en 20 ára), að tilraunir í
þá át,t höfðu í för með sér blóðuga bardaga
með hnífum, rnilli herskárra unglinga, er
eldu saman grátt silfur, t. d. út af ásta-
málum. Sá, sem bar sigur af hólmi í slík-
um bardaga hafði hamingjuna með sér í
öðrum viðskiftum ársins, hún fylgdi topp-
skrautinu.
Draumar Jónsmessunæturinnar höfðu