Heimilisblaðið - 01.07.1940, Blaðsíða 11

HEIMILISBLAÐIÐ
111
um með væg’ðarlausri grimmd. Samt sem
áður veitti þeim örðugast að ná fótfestu
uppi í landinu og koma á yfirráðum sín-
um. Þá komu atvikin annarsstaðar að, Itöl-
um til hjálpar.
Þreng-ingar tyrkneska soldánsins voru
undir eins notaðar af kristnu Balkanþjóð-
unum, sem á 19. öldinni höfðu brotizt und-
an Tyrkjum og óskuðu nú að leysa trú-
bræður sína undan okinu og kasta sínum
fornu kúgurum út úr Evrópu. Driffjöður
Balkanríkjasambandsins. var hinn kæni,
gríski stjórnmálamaður Venizelos, en hinir
raunverulegu upphafsmenn sambandsins
sátu í Pétursborg.
Rússar höfðu nefnilega mikil áhrif á
frændur sina á Balkanskaganum og ósk-
uðu ekki einungis eftir að verða hindrun
í vegi Austurríkismanna, heldur höfðu
einnig vonir um að fá yfirráð í Konstan-
tinopel og' umhverfis Dardanellasundið.
Þegar soldáninn skildi að Balkanlöndin
hugðu til árásar samdi hann frið í skyndi
við ítalíu, lét Tripolis af hendi og lýsti því
næst yfir stríði-á hendur Búlgaríu og
Serbíu í október 1912.
★
Gegn saldáninum börðust bæði Búlgarar
og Serbar, Grikkir og Montenegromenn.
Her þeirra var fjölmennari en her and-
stæðinganna. Á öðrum sviðum gat tyrk-
neski herinn ekki heldur jafnast við her
óvinanna. Hann var illa útbúinn og illa
skipulagður. Farangur liðsins samsvaraði
ekki verkefnum þess. Viðurgerningur var
ónógur. Stórskotaliðið, sem var myndað af
ósamstæðum hópum var ekki eftir kröf-
um tímans og vantaði auk þess skotfæri.
Svo höfðu Tyrkir of fáa liðsfoiringja. Þenn-
ar. skort var ekki hægt að bæta upp með
hugdirfð og þoli hermannanna.
Hinar kristnu herdeildir unnu einn sig'-
urinn af öðrum með fádæma hraða. Serbar
héldu suður. Búlgarar nálguðust Eyja-
hafið, tóku Adrianopel og stóðu við múra
Konstantinopel. Gríski herinn gerði áhlaup
á hinn öfluga, kastala Janina við Epirus
í vestri og lagði undir sig hina miklu verzl-
unar- og hafnarborg Salo>niki í austri.
Það gerði stórt skarð í sigurgleði
Grikkja, að konungur þeirra, Georg I.,
var myrtur í hinni nýsigruðu borg' Salan-
iki, meðan sigurhrósið stcð sem hæst, af
geðveikum launmorðingja, aðeins nokkr-
um vikum fyrir 50
ára stjórnarafmæli
hans.
Fyrsta Balkan-
stríðinu lauk með
málamiðlun stór-
veldanna í Lo,ndon í
maí 1913. Árangur-
inn varð sá, að
Tyrkir urðu að láta
allt af hendi í Ev-
rópu, nema Kon-
stantinopel, sem
ekkert af hinum
kristnu ríkjum
Balkanskagans gat
unnt öðru að eign-
ast.
En áður en mán-
uður væri liðinn
Hermenn við vélbyssu.