Heimilisblaðið - 01.07.1940, Blaðsíða 46

146
HEIMíILISBLAÐIÐ
nauðsynleg, ef búskapur Evrópu átti aft-
ur að komast á réttan kjöl..
Næstu árin eftir 1923 urðu j)á hin frið-
sömu í sögu Evrópu, mótuð af heiðarleg-
um vilja til skilnings og sátta meðal þjóö-
anna.
Árið 1924 heppnaðist í London að koma
bráðabirgðaskipulagi á skaðabótagreiðslu
Þýzkalands. Árið eftir komu þremenning-
arnir Briand, Chamberlain og Stresemann
saman í borginni Locarno og urðu ásáttir
um hinn svonefnda Rínarsamning.
Þar með var brautin rudd fyrir upptöku
Þýzkalands í Þjóðabandalagið haustið
1926. Það var þegar Briand bauð Strese-
mann velkominn með hinum frægu oi'ðum:
»Friður fyrir Þýzkaland og Frakkland,
það þýðir að vér höfum lokið hinni löngu
braut blóðugrar baráttu, sem hefur flekk-
að blöð sögunnar. Vér erum lausir við
svarta sorgarblæju jjjáninganna, sem aldr-
ei er hægt að afplána og þau stríð, þar
sem blóðugar grimmdaraðferðir hafa skor-
ið úr þrætum vorum«.
I þessum anda var gengið skref fyrir
skref. Árið 1930 var dregið úr upphæðum
þeim, sem Þjóðverjar áttu að greiða í
skaðabætur, og sama ár hurfu síðustu fylk-
ingar bandamanna fimm árum áður en
ákveðið hafði verið, af þeim stöðvum í
Þýzkalandi, sem setulið hafði aðsetur sið-
an 1919^ Sættirnar milli Þýzkalands og
andstæðinganna náðu stöðugt dýpri tök-
um og meiri árangri.
Sömuleiðis óx Þjóðabandalagið að áhrif-
um og virðingu.
Því heppnaðist árið 1925 að koma í veg
fytir stríð það, sem hafiö var á Balkan-
skaganum.
1 landamæraskærum var grískur lög-
regluþjónn drepinn á búlgörsku landsvæði.
Til hefndar fóru grískar hersveitir inn í
Búlgaríu, skutu á þorp og særðu og drápu
um 50 Búlgara. Allt var nú undirbúið til
styrjaldar milli hinna keppandi valdhafa.
En Þjóðabandalagið lét til sín taka, rann-
sakaði máliö og úrskurðaði Grikkland hið
seka. Það varð að greiða Búlgörum 30 millj-
ónir leva í skaðabætur. öll þessi viðleitni,
til þess að tryggja friðinn og auka öryggið
meðal þjóðanna náði hátindi sínum með
Kelloggs-samningnum, sem nefndur er eftir
þáverandi utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna. Samningur þessi var undirritaður í
París 1928 af utanríkismálaráðherrum
stórveldanna, og á næstu árum samþykktu
meira en 60 þjóðir jarðarinnar j)etta merki-
lega skjal. Með hátíðlegu oröalagi for-
dæmdi Kelloggs-samningurinn allan árás-
arhernað og skuldbatt undirritaða til |)ess,
að nota einungis friðsamlegar aðferðir, tjl
j)ess að jafna deilur þær, sem upp kynnu
að koma.
Það var þannig mikið, sem gaf bjartsýn-
ismönnum trú á að nýir tímar væru í vænd-
um. En þeir höfðu tilhneigingu til að láta
sér sjást yfir, að jafnvel á þessum blóma-
tíma Þjóðabandalagsins, j)egar utanríkis-
málaráðherrar stórveldanna set-tvu innsigli
sín á haglega skráða friðarsamninga stóðu
dyr Janusmusterisins allt af opnar, sem
egg'jun til allra bjartsýnismanna og hug-
sjónamanna.
Sannleikurinn var sá, að meðan Evrópa
var komin í kyrrð eftir umrót heimsstyrj-
aldarinnar, stóðu aðrir heimshlutar í ófrið-
arloga, jafnvel við bakdyr Norðurálfunn-
ar. í Marokko hafði hinn hrausti Berba-
höfðingi, Abdel-Krim, fært Spánverjum
nokkra ægilega ósigra skömrnu eftir 1920.
Hvattur af sigursæld sinni snerist hann
gegn franska Marokko og komst raunveru-
lega langt inn í landið áður en hægt var
að senda hjálparlið, sem nægði. Jafnvel
hinir stríðsvönu Frakkar áttu fullt í fangi
með að vinna bug á Abdel-Krim, en það
tókst þó að lokum. Og hann var fluttur til
heiðarlegrar dvalar á einni af frönsku eyj-
unum í Indlandshafi. Parísarbúar gátu því
haldið Bastilledaginn 1926 hátíðlegan, sem
sigurhátíð herferðarinnar í Marokko.
Meðan Abdel-Krim olli Frökkum alvar-
legrar umhugsunar 1925 við vesturhluta
Miðjarðarhafs fundu heiðnu Drusa-ætt-