Heimilisblaðið - 01.07.1940, Blaðsíða 36

136
HEIMILISBLAÐIÐ
konu hans. Þykir M. Þ. mega ráoa þetta
af letri á fótstalli krcssins.
Á norðurvegg kirkjunnar gegnt fi'úar-
dyrum hangir annað krossmark. Líkneaki
Krists er þar í fullri líkamsstærð. Krists-
myndin ber þyrnikórónu og mittisskýlu
grænni er rnyndin sveipuð. Úr síðusári,
naglaförum og undan þyrnikórónu Krists
er sem streymi blóð. Mynd þessi þykir
ágætlega gerð og hefir mörgum þótt hún
áhrifamikil, er séð bafa hana í fyrsta sinn,
enda þarf skamma fjarlægð til þess að tæp-
lega verði annað greint, en að þar-na sé
deyjandi maður.
Á prédikunarstólinn eru málaðar mynd-
ir guðspjallamannanna. Öhætt mun að full-
yrða, að stóll þessi hafi verið í kirkjunni
frá upphafi. Á hann að hafa. verið sendur
frá Kaupmannahöfn, er kirkjan var reist.
Á kórveggnum hanga tvær myndir, gerð-
ar af tré. Myndin á syðri veggnum er af
Kristjáni konungi VI. og drottningu hans.
En á norðurveggnum er stórt spjald málað
og útskorið. Á spjaldið er letruð grafskrift
Ingibjargar Benediktsdóttur, miðkonu
Gísla biskups Þorlákssonar. Þrjár myndir
fylgja spjaldinu. Eru tvær þeirra engla-
myndir, sín til hvorrar hliðar, en undir
spjaldinu virðist vera. konumynd. Ljósa-
hjálmar þrír eru í kirkjunni úr kopar, forn-
ir gripir og allmerkir. Stærsti hjálmurinn
er í kórnum og ber 20 kerti. Á honum er
nafn Jóns Vigfússonar biskups. Ekkja hans
gaf kirkjunni hjálminn. Hann er því síð-
an í lok 17. aldar.
Kirkjan á silfurkaleik gylltan og silfur-
dósir. Gripir þessir eru allveglegir, en ekki
verður sagt með vissu, hve gamlir þeir eru.
Steinaltari mikið er í Hólakirkju og hefir
eflaust verið þar síðan hún var byggð, en
vera má að það sé miklu eldra. Dr. G. J.
telur ekki ólíklegt, að þetta geti verið altari
Auðunar biskups rauða. Ljósastjakar 4 eru
á altarinu, úr kopar. Á þeim stjakanum,
sem mestur er og veglegastur, er .rituð sögr.
um það, að Gísli biskup Þorláksson hafi
gefið hann kirkjunni árið 1679.
1 kórnum, framan við gráturnar, er
skírnarfóntur, höggvinn úr steini. Hann
stendur á steinfæti, er gerður hefir verið,
þá er skírnarfonturinn var færður 1886.
Áður stóð hann í framkirkju, við norður-
vegg, gegnt frúardyrum. Skírnarfontur
þessi er gerðui' af Guðmundi Guðmunds-
syni, bónda í Bjarnarstaðahlíö. Nafn smiðs-
ins er letrað á steininn og sagt, aö hann
hafi verið höggvinn eftir ósk Gísla Þorláks-
sonar biskups. Þar er og ártalið 1674. Á
skírnarskálina er höggvið upphleypt letur,
rósir og myndir. Þar er mynd af umskurði
Krists og skírn hans. Kristur er að stíga
upp úr vatninu og geislar af persónu hans,
en tákn heilags anda, í líki dúfunnar, svíf-
ur yfir höfði meistarans. Þar er mynd Jó-
hannesar skírara til annarar handar, en
hinsvegar engilmynd. Fleiri myndir eru á
skírnarskálinni. En á börmum hennar er
skráð: »Leyfið börnunum til mín að koma
og' bannið þeim það eigi, því að þvílíkra er
guðs ríki«. Skírnarfontur þessi þykir prýði-
lega gerður og ,má því kallast hinn merki-
legasti gripur«.
»Altarisbrík mikil og merk er í kirkjunni.
Hún er í þremur hlutum. Miðhlutinn tek-
ur yfir helming af stærð hennar, en væng-
ir tveir eru tengdir við miðhlulta töflunnar
og mynda þeir samanlagt helming af flat-
armáli hennar. Vængir þessir leika á hjör-
um og má því hafa töfluna hvort er vill
opna eða lokaða. Ef taflan er lokuð, verð-
ur hún hæst í miðjunni og hæð hennar þar
23|4 álnar. En sé taflan opnuð, svo sem
verða má, er breidd hennar 5i alin.
Á miðhluta töflunnar er sýnd krossfest-
ingin á Gclgata. Efst ber krossinn Krists,
en krossar ræningjanna eru lítið eitt lægri.
Englamyndir 3 fylgja krossfestingunni og
halda þeir allir á bikurum. Englarnir eru
sinn til hvorrar handar Kristi, en sá þriðji
við fætur hans. Er sem drjúpi blóð af lík-
ama Krists í bikar engilsins. Kristur er
liðinn, en handleggir og fótleg'gir ræningj-
anna brotnir og styeymir blóð úr sárum
þeirra. Yfir höfðum ræningjanna sjást
barnamyndir, örlitlar, er misfagrar verur
halda á. Talið er, að barnamyndirnar eigi
að tákna sálir ræningjanna, er verur þess-
ar taka á móti. Undir krossfestingunni eru
ríðandi hermenn. Þeir eru í skrautklæðum
undir brynjum sinum og sverðum girtir.
Einn þeirra heldur á longu spjóti og nem-
ur oddur þess, upp á móts við brjóst Krists.
Konumyndirnar fjórar sjást við kroesinn,
ein þeirra krýpur og heldur um krosstréð.
Hjá henni stendur kona, og er hún studd
af karlmanni, virðist hann varna því, að
hún hnígi niður.
Bak við krossfestinguna sjást mynda-
flokkar, sem ekki er talið að heyri henni
til. Þykir sennilega til getið, að riddarar