Heimilisblaðið - 01.03.1947, Blaðsíða 14

58
heimilisblaðið
stjórnarúrum sínum, áður en stjórn hans vakti
þann óþokka, að leikhúsið hóf alvarlega röd(l
sína gegn henni.
Skáldið Davis kveður til hans um þessar
mundir:
„Kæri Will, sumir segja, að það sem ég
nú kveð í gamni, að hefðir þú ekki leikið
konunga — í gamni, þá værir þú orðinn kon-
ungsmaður og konungur meðal smákonunga.
Aðrir spotta, en spotti þeir, eins og þeir vilja;
þú hefur enga spottandi, einvalda snilli. Og
ráðvendni sáir þú og þeir skera hana upp,
til að auka birgðir sínar, svo að þeir fyrna“.
Þetta ávarp ætla menn að lúti að því, að
Jakobi konungi hafi ekki líkað sýningar
sumra konunga, sem Shakespeare lék, og að
Shakespeare hafi staðið opinn vegur til kon-
unglegs eftirlætis, ef hann hefði viljað færa
sér það í nyt.
, Meðan Shakespeare óx þannig að frægð í
Lundúnum, þá virðist hugur hans jafnan hafa
verið í átthögum lians í Stratford; bera nátt-
úrulýsingar lians jafnan blæ af því í leikrit-
um lians. Því, sem lionum íénaðist, eyddi
liann ekki í svalli, eins og fyrirrennarar lians,
lieldur liélt ávallt vel á efnum sínum, eins
og aðalsmanni sómdi og auðgaðist ár frá ári.
Á dögum Sliakespeares voru leikliús og
leikendur undir liendi hinna auðugri aðals-
manna; en enginn samtíða leikari liafði kom-
ið sér jafnvel og Sliakespeare hjá þessum háu
húsbændum, þótt bersögull væri.
Shakespeare liætti leikarastörfum 1604—6
og gaf sig úr því eingöngu við leikritastörf-
um fyrir leikhúsið. Hann keypti sér nú marg-
ar fasteignir í Stratford, og um 1613 mun
hann liafa tekið sér þar fastan bólstað og
var þar siðan, það sem eftir var ævinnar.
Hann átti líka fasteignir í Lundúnum og þar
á meðal hluti í leikhúsinu.
Nú geymir einfaldur steinn grafar hans
minningu lians og á lionum stendur fátækleg
baga í f jórum línum, sem blessar hvern, er láti
steininn í friði, og bölvar þeim, sem lireyfi
við dufti grafarbúa. Shakespeare dó á afmæl-
isdaginn sinn 23. apríl 1616.
Shakespeare var einkar fríður sýnum, svip-
hreinn og opineygur og ennið óvenjulega
liátt og breitt (og miunir mjög á Björn
Gunlögsen).
Ben Jonson, vinur Shakespeare, segir hisp-
urslaust að honum látnum, að leikhúsið hafi
glatað ljósi og lampa, leið'oga og refsara,
og lýsir honum á ]>essa lund' „Hann vai'
sannlieiðvirður maður, hreiniyndur og °r"
lyndur, ímyndunarafl hans var frábært, hug*
myndirnar fagrar og málfarið Ijúft og la a
því liraðbergi hjá lionum, að stundum var
þörf á að stöðva liann. Hann bætti fyrir yfir'
sjónir sínar með kostnm sínum; hjá honuiU
var alltaf meira er lofa mætti en fyrirgefa
þyrfti. Og aldrei dró liann út eina línu í þvl>
sem hann ritaði“.
Yinir Shakespeares Henninge og Condelk
sem gáfu út öll rit Shakespeares í arkarbroti
(1623), segja í formálanum:
„Hugur lians og hönd fóru jafnau sainan,
og það, sem hann hugsaði, féll honum sv0
létt til orða, að við höfum varla fengið eina
klessu frá honum í skrifum lians“.
II.
Þá er eftir að minnast í fám orðum á skáld-
skap Shakespeare. Hann er fortakslaust tal'
inn mesta leikritaskáld heimsins. Engin skáld*
rit í heimi eru jafnvíða lesin og leikin í heinu
og leikrit hans. Ekki er það þó af því, að
hann væri manna lærðasur eða víðförlastur-
Aldrei ferðaðist hann land úr landi né for
frá einum liáskóla til annars til náms
frama, eins og þá tíðkaðist. Hann var sjálf'
sagt frábær vitmunamaður og hvass í skilH'
ingi, og var skáldskapurinn svo tiltækur, aö
hann gat ort af munni frain. En þetta hafa
fleiri verið og getað, en þó ekki orðið skáld
alls heimsins.
Nei, það dylzt engum, sem les beztu leik'
ritin hans, að höfundurinn er sannur trU'
maður eða týndur sonur endurfundinn. ÞV1
fer að sönnu fjarri, að allur kveðskapur hanS
sé strangkristilegur; en séu beztu leikritu)
hans brotin til mergjar, þá er auðsætt, að
alstaðar dylzt í djúpinu trúarleg og siðferði-
leg alvara. Hann talar svo víða í spakmael'
um, sem eru algild sannindi, og lýstur seiu
leiftrum inn í sálir manna og varðveitast sv°
þar mann fram af manni. Þessi spakmæli lif®
á vörum ensku þjóðarinnar. Þúsundir manna
hafa iðulega orð lians á vörunum, án þess þeir
viti, og hafi, ef til vill, nokkurn tíma lesið
ritin hans. Margir kunna söguna um manB'