Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1924, Side 32

270
Björn Þórðarson:
IBUNN
Þegar nú fálkinn sér rjúpuna flógra með jörðu, hring-
sólar hann nokkra stund í loftinu til þess að gæta
að hvort nokkur hætta sé á ferðum; síðan rennir
hann sér niður á rjúpuna, slær hana og það svo-
kröftuglega, að höfuðið fýkur af eins og það væri
höggvið með saxi; siðan flýgur hann upp aftur (nema
hann sé mjög soltinn) til þess að grenslast eftir,
hvort hann muni geta matast i friði, en á meðan
hann flýgur upp dregur veiðimaður rjúpuna að hin-
um staurnum undir háfínn; þess verður fálkinn ekki
var, kemur niður um hæl og sest að bráðinni, en
þá tekur veiðimaður í hitt snærið og steypir háfn-
um yfir valinn, er hann þá sem i búri og kemst
ekki burt. Veiöimaður tekur síðan fálkann með gætni
undan háfnum, svo að ekki brotni eða skemmist
fjaðrir í stéli eða vængjum, en annar maður dregur
bettu yfir höfuð fálkanum. Meðan á veiðinni stendur
fela veiðimenn sig bak við stóra steina eða liggja
grafkyrrir á flötum velli, í 50 til 80 faðma fjarlægð.
Þessi lýsing er að vísu frá miðri 18. öld, en það
má ætla, að veiðiaðferðin hafi verið mjög gömul,
útbúnaðurinn er ekki margbrotnari en það, að svo
má vel vera. En temsluaðferðirnar hafa verið meiri
breytingum háðar. Og um það efni voru skrifaðar
margar bækur alt frá miðöldum og fram á 19. öld.
Hér skal ekki farið út í þessa sálma, enda brestur
mig þekkingu á því. Til þess að fá fuglinn i byrjun
til að láta að stjórn, var beitt við hann mikilii
þvingun, einkum var hún fólgin í svefnleysi og hungri.
T. d. var fugiinn látinn bundinn á fótum í sviga-
gjörð er hékk í snúru. f*egar fuglinn vildi sofna var
gjörðinni sveiflað, misti fuglinn þá jafnvægið og var
hætt við falli, en reyndi þá til að halda sér. Var
honum haldið vakandi á þenna hátt alt i 3 dægur,
en þetta hafði svo lamandi og veiklandi áhrif á
fuglinn, að hann gerðist alveg auðsveipur, og þegar