Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1924, Blaðsíða 54

292
Björn Þórðarson:
IÐUXK
Hin mikla hvítvalaveiði eftir miðja öldina gerði
það að verkum, að þeir gráu rýrnuðu að gilcii. Þegar
hvítfálkarnir urðu svo sárafáir eins og reynd varð á
síðustu ár aldarinnar, komst málið í örvænt efni.
Voru þess vegna ráðagerðir um það í Khöfn hvort
ekki væri vegur að reyna að fá hvíta fálka frá Græn-
landi, en frá þvi ráði var þó horfið sökum erfiðleika
um flutning og fóðrun fálkanna. Hins vegar fór eftir-
spurnin sífelt þverrandi og einkum eftir að stjórn-
byltingin hófst í Frakklandi, menn fengu þá önnur
umhugsunarefni; þó bað konungshirðin þar um fálka
1791 og fékk þá senda nokkru fyrir aftöku konungs-
ins.
En ofan á það að færri fálka þurfti að veiða en
áður og enn færri veiddust, bættist, að flutningur
fálkanna til Danmerkur var orðinn meiri erfiðleikum
bundinn fyrir stjórnina og dýrari en fyr. Á meðan
einokunarverslunin stóð, voru fálkarnir ætið fluttir
með skipum verslunarinnar, og var það beinlinis
tekið upp í verslunarskilmálana, sbr. t. d. oktr. 15.
ág. 1763, 34. gr., að verslunin skyldi flytja fálkana
ókeypis. En eftir að einokunin var afnumin varð að
senda sérslakt fálkaskip, er tekið var á leigu til ferð-
arinnar. Skipið var að vísu meðfram notað í aðrar
þarfir sljórnarinnar, einkum til að flytja menn og
muni fólks, er flutlist búferlum ,eða vísindamenn og
aðra' er fóru á vegum stjórnarinnar í ýmsum erinda-
gerðum. Þegar það varð nú ekki vitað hversu veiðin
hefði gengið, áður en skipið þurfti að leggja af stað
og þess var ekki að vænta, að fleiri yrðu fálkarnir
en 15—20, hraus fjármálastjórninni stundum hugur
við útgjöldunum Og 1791 fór hún fram á, að ekkerí
skip yrði sent, en fékk því ekki framgengt. Utan-
ríkismálastjórnin var ætíð á verði og taldi nauðsyn
að halda uppi fálkasendingum til margra þjóðhöfð-
ingia einkum meðal »hálf-barbariskra« þjóða, því að