Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1931, Page 103

ÍÐUNN
Scfjanir.
297
II.
Ósjálfráðar sefjanir eru áhrif, senr vér verðum fyrir, án
pess að gera oss þess ljósa grein.
Þegar um sefjanir er að ræða, þá er réft að liafa í huga
eina grundvallarsetningu eftir hinn nafnkunna frakkneska
dávald Bernheim. En hún er á þessa leið: Sérhver hugmynd
miðar að því að breytast í veruleika (þ. e. sérhver hug-
mynd, sem festir rætur í undirvitund vorri). Það er sama
sem að segja, að það að hugsa eitthvað, sé fyrsta skrefið
til að koma því í framkvæmd.
Ef vér t. d. höfum þá hugmynd, að minni vort fari batn-
andi, þá á, samkvæmt þessari kenningu, einnig svo að
fara, að minsta kosti eiga skilyrðin fyrir góðu minni þá að
öðru jöfnu að verða betri. En ef vér hins vegar höldum,
að vér séum að missa minnið, fer svo, að það eykur á
minnisleysi vort. Hugsun vor eða hugmynd í þá átt kemst
i framkvæmd. Hún kemur sjálfri sér í framkvæmd, gerir
sig blátt áfram að veruleika.
Við skulum taka annað dæmi. Þú ert uppi við prófborðið
og ert spurður einhverri spurningu. Þú hefir svarið ekki
þegar í stað á takteinum. Þá dettur þér í hug (sefjun), að
þú sért alveg búinn að gleyma þessu. Þú verður óttasleginn
— því að það er nú ekkert spaug að standa frammi fyrir
kennurunum á sjálfu prófinu og muna ekki! — og þessi
ótti þinn magnar sefjunina um, að þú sért búinn að gleyma
þvi, sem þú áttir að svara. En síðar, er þú ert kominn frá
lirófborðinu og engin hugsun er að verki um, að þú sért
búinn að gleyma, þá manst þú alt í einu það, sem um var
að ræða.
Hinn nafnkunni höfundur dr. Paul Emil Levy minnist í
bókinni „Skynsamlegt uppeldi viljans" (L’éducation ration-
nelle de la volonté) á það, að til séu hugmyndir, sem vér
i fyrstu höldum fram án þess að trúa á þær, en fyrir mátt
endurtekninganna festum vér að lokum trúnað á þær. Róg-
berinn verður að síðustu sannfærður um, að fréttaburður
sinn sé sannur. Annað dæmi frá sama höf.: „Allir vita, að
ef við væntum komumanns, heyrum við hvað eftir annað
hringmgu frá dyrabjöllunni (sem virðist vera frá dyrabjöll-
unni), áður en hringt er í raun og veru.“ Ég hefi stundum
veitt þessu athygli, en hringingarnar hafa þá verið ógreini-