Kirkjuritið - 01.06.1958, Page 39

KIRKJUHITIÐ
277
dœmi um það, sem nefnt hefir verið „didaktiskur helgileikur“ (M. Mer-
chant). Slíkir leikir eru gerðir til að kenna, fræða, upplýsa. Þeir eru
myndræn prédikun.
Ég veit, að það lætur ekki alls staðar vel í eyrum, að leikur sé pré-
dikun, en með því er engan veginn sagt, að hann eigi ekki að svara þeim
kröfum, er listin gerir að eðlilegum hætti. Hann getur verið „realistiskur",
t. d. sýning á atburðum úr Bibliunni, þar sem búningar og gervi svara til
þjóðlífs þeirra tíma. En hann getur líka verið mjög órealistisk fantasía
út frá hinum helgu frásögnum. Þess eru einnig dæmi, að sýningarnar séu
með fullkomnum nútimabrag, enda þótt efnið sé biblíulegt. Pétur postuli
og aðrir hans samtímamenn hafa birzt í venjulegum jakkafötum.
Eitt er það vandamál, sem leyst er með ólíkum hætti, en það er, hvemig
Kristur er leikinn eða farið með hans „hlutverk" í helgileikum. 1 píslar-
leikununi í Ober-Ammergau er þetta hlutverk leikið eins og hvert annað.
Svo er einnig viða annars staðar. Jesús sést á sviðinu (í kórnum, ef leikið
er í kirkju) og hann heyrist tala, eins og hver annar. Þessi aðferð er við-
höfð víða í hinum stærri löndum. Er það sambærilegt við það, sem gert
hefir verið í útvarpsleikum eftir ensku skáldkonuna Dorothy Sayers, og
i sjónvarpsleikum, er fluttir voru í vetur í London. Þar var Jesú leikinn
af ungum, hraustlegum manni í nútímabúningi.
Annars staðar eiga menn erfitt með að fella sig við að gera Krist svo
mannlegum, enda þótt slíkt sé í fullu samræmi við kenningu kirkjunnar
um holdgan hans á jörð. 1 þess stað hefir það verið látið nægja, að rödd
hans heyrðist. Með þvi að vera ósýnilegur er hann dulrænni og fjarlæg-
ari hinu jarðneska. Loks á það sér einnig stað, að meistarinn sé aðeins
nálægur i vitund annarra þátttakenda í leiknum (og safnaðarins), eins og
t. d. i leikþætti, er séra Póll Þorleifsson sá i Noregi, þar sem bjart ljós
fellur inn á sviðið úr hliðarherbergi. 1 því ljósi hugsa menn sér Krist.
Sú tegund helgileika, er hér hefir verið lýst að nokkru, líkist prédik-
uninni að því leyti, að strangt tekið er ekki nauðsynlegt að flytja þá í
kirkjum. Þeir standa og mjög nærri venjulegum sjónleikmn í leikhús-
um, að því leyti sem þeir eru fyrst og fremst sýning, — mynd, sem brugð-
ið er upp og því einnig sambærilegir við helgimyndir, sem skýra einstök
atriði Biblíusögunnar. Samt sem áður eru þeir liður í guðsþjónustu kirkj-
unnar, og stundum sýndir í beinu sambandi við messugjörð.
V.
Ég hefi rætt hér um þá leiki, sem ég tel sömu ættar og prédikun
orðsins í kirkjunni, og er þá röðin komin að þeirri gerð helgileika, sem