Kirkjuritið - 01.06.1958, Side 42

280
KIRKJURITIÐ
frumsögn leikaranna né látbragð er „realistiskt", enda þótt })að verði að
sjálfsögðu að lýsa hugsun og tilfinningu. Hér er heldur ekki um það að
ræða, að þátttakendur feli sig bak við leiktjöld, heldur sitja þeir á venju-
legum kirkjubekkjum í kór eða frammi í kirkjunni, unz röðin kemur að
þeim. Talkórar eru allmikið notaðir, og komi fyrir vers eða söngvar inni
í leiknum, er til þess ætlazt, að söfnuðurinn allur taki þátt í söngnum.
Leikararnir hafa engin torkennileg gervi. Búningar þeirra eru ýmsar
gerðir af þeim skrúða, sem notaður hefir verið í kirkjunni frá fornu fari
við helgar athafnir, svo sem sloppar, rykkilín og kórkápur. Svo sem kunn-
ugt er, hefir sænska kirkjan að sinu leyti, eins og anglíkanska kirkjan,
varðveitt miklu meiri fjölbreytni í þessu efni heldur en lútherska kirkjan
hefir gert í Danmörku, Noregi og Islandi. 1 þessum löndum eru menn
orðnir afvanir því, að aðrir en prestar fyrir altari beri skrúða. Þegar helgi-
leikir eftir Olov Hartmann voru sýndir í Danmörku, voru því notaðar
einfaldar skikkjur og kyrtlar. Til aðgreiningar hlutverkanna eru höfð
ýmis tókn, ýmist saumuð í skikkjuna eða sýnd með hlutum og áhöldum.
Loks ber að minnast á notkun kirkjuhússins sjálfs. Engin leiktjöld eru
notuð, og yfirleitt engar breytingar gerðar á kirkjunni. Kirkjan sjálf, ekki
aðeins kórinn, heldur kirkjan öll, ef með þarf, er vettvangur athafnar-
innar. Einn leikur Hartmanns nefnist „Spómaður og smiður" og fjallar
um spámanninn Jónas, sem reynir að flýja undan þeirri skyldu sinni að
boða refsidóm Guðs yfir borginni Ninive. Sá leikur er í þrem þáttum.
Eru þeir auðvitað ekki aðgreindir með því, að neitt leiktjald sé fellt, þvi að
ekki er um neitt fortjald að ræða, heldur með söngvum og breyttum bún-
aði á altarinu. Fyrsti þáttur gerist á skipi í Miðjarðarhafinu, en kirkjan
sjólf er þetta skip, kórinn og kirkjugólfið er sviðið. Annar þáttur gerist
í dauðraríkinu, kviði hvalfiskjarins, og þá er kirkjan dauðraríkið, altaris-
ljósin eru slökkt og í staðinn fyrir hið rauða altarisklæði í fyrsta þætti
kemur svart klæði. Siðasti þáttur fer fram utan við borgina Ninive og
inni í henni, og þá er kirkjan enn óbreytt, nema rauða klæðið er aftur
komið á altarið, og ljósin kveikt. — 1 litúrgiskum helgileikum eru gjarn-
an notaðir hinir hefðbundnu litir kirkjuársins, á skikkjum og kórkápum,
og talar það sinu máli, þar sem þeir eru enn i hefð, svo sem i Sviþjóð
og á Englandi.
Það vandamál, sem ég áðan nefndi og stendur i sambandi við persónu
Krists, leysist á sérstakan hátt í þeim leikum, sem fyrst og fremst eru
byggðir upp sem helgisiðir (liturgi). Þar eru orð Krists borin fram af
lesara eða presti. Þegar prestur flytur orð frelsarans í helgisýningunni,
má engan veginn líta svo á, að hann sé að „leika“ Krist ó sama hátt og