Kirkjuritið - 01.04.1962, Blaðsíða 27

Ártii Árnason, dr. med.:
Kirkjan og ríkið
JjAÐ er margþætt og mikið efni, sem felst undir fyrirsögninni:
Kirkja og ríki, og því verð'a ekki gjörð skil í einu erindi.
Það má ræða um lagalega lilið málsins, samband og samskipti
kirkju og ríkis að gildandi lögum. Það má einnig ræða um
upphaf og sögu þessa sambands o. s. frv. Ég mun nú leitast
við að taka til athugunar þessa spurningu: A livaða rökum
hyggist samband ríkis og kirkju og er það eðlilegt og gagnlegt?
Það er jafnan nauðsynlegt liverjum sem er, að gjöra sér
grein fyrir umhverfi sínu, því sem gjörist kringum liann, og
svo er liér: Samkvæmt eðli málsins er það hið andlega um-
hverfi, sem hér skiptir máli. Þegar vér höfum gert oss nokkra
grein fyrir því, livernig þar er umhorfs og ástatt, þá verður
auðveldara að svara þeirri spurningu, sem í raun og veru er
mergurinn málsins, en liún er þessi: Er ríkinu þörf á kirkj-
unni og er kirkjunni þörf á sambandi við ríkið? Hverjar og
hvernig eru þá þær ástæður, sem liér skipta máli?
Það er þá fyrst, að barátta er háð milli stefna og hugsjóna,
harátta milli menningar og villimennsku, milli siðgæðis og
siðleysis. Sú barátta hefur staðið lengi og hún breytir um svip
eins og annað, eftir því sem tímar líða. En liún virðist nú varða
°kkur meir en nokkru sinni áður. Það er öllum ljóst, að það
er barizt um völdin í heiminum. Þessi barátta er nú nefnd ýms-
um nöfnum og skipta þau ekki aðalmáli. Það, sem gjörir þessa
haráttu svo örlagaríka, er ekki fyrst og fremst það, að barizt
er um auð og völd og svonefndar mismunandi stjórnmála-
skoðanir, lieldur hitt, að hún er barálta milli hugsjónakerfa,