Kirkjuritið - 01.12.1978, Blaðsíða 70

aðra manna. Hin sameiginlega guðs-
dýrkun kristinna manna í kirkjunum á
helgum dögum er þá líka af mörgum
álitin tómt form og þarflaus kredda;
menn geti verið alt eins vel kristnir
fyrir því, þótt þeir sjaldan eða aldrei
ræki helgartíðir.
En nú er það svo, að allir hlutir
verða að hafa eitthvert form og engin
mannleg athöfn má án þess vera, er
vér svo köllum. Því formið er hin ytri
lögun eða mynd hlutanna, búningur-
inn, sem vér klæðum hugsanir vorar
og athafnir í. Efnið verður ætíð að
taka sér einhverja mynd; hugsanir
vorar og athafnir mega eigi framar án
búningsins vera en sálin án líkamans.
Allir leggja kapp á að vanda mál sitt.
Ekkert koma nútíðarinnar íslend-
ingar sér eins vel saman um og það,
hve áríðandi sé fyrir oss alla að rita
vandað mál. En máliðerekkertannað
en form, búningur hugsana vorra,
skikkjan, sem andi vor varpar yfir sig,
þegar hann kemur til dyranna. Form-
ið er eftir því fegurra og fullkomnara,
sem því tekst betur að láta hugsunina
eða athöfnina ná rétti sínum, verða
Ijósa og skiljanlega.
Úr því að allir hlutir verða að hafa
eitthvert form, hlýtur líka sú athöfn,
sem er hátíðlegri og helgari en hver
önnur, að hafa sérstakan og ákveð-
inn búning. Guðsdýrkun mannanna
er hin hátíðlegasta og alvarlegasta
athöfn, sem unt er að hugsa sér. Frá
alda öðli hafa menn því leitast við að
gefa henni eins sannan, fagran og
göfugan búning og þeim frekast hef-
ur verið unt. Frá alda öðli hefur
kirkjan viðurkennt, að sjálft guðs-
dýrkunarformið hefur stórmikla þýð-
308
ingu fyrir guðsdýrkun kristinna
manna.
íslenzka kirkjan átti eitt sinn miklu
fegra og fullkomnara form fyrir guðs-
þjónustu sinni en það, er hún nú hef-
ur. Það er grallarasöngurinn gamli. En
íslenzka kirkjan gáði þess ekki að láta
hann fylgja tímanum; málið breyttist
og batnaði. En málið var látið óbreytt á
þessari helztu guðræknisbók íslenzkr-
ar alþýðu, grallaranum. Svo varð hún
smám saman leið á henni og hélt, að
alt í henni væri orðið úrelt og á eftir
tímanum. En það var misskilningur.
Kjarninn var eins góður og göfugur,
hve margar aldir sem liðu. Ef málið o9
skáldskapurinn hefði hvorttveggj3
verið fágað og fullkomnað eftirsmekk
og þekking hverrar kynslóðar, hefð1
alt farið vel. íslenzka kirkjan hefði þá
enn í dag átt meira af því guðsþjón-
ustuformi, sem fegurst er og göfugast
í kristninni. Það, sem hún á nú eftir, er
einungis beinagrindin. En þótt svona
færi, var það meiri vorkunn en margt
annað. Svona fór um öll norðurlönd.
Eins og kunnugt er fylgdi Lúther og
samverkamenn hans þeirri reglu, að
geyma og varðveita alt-það af arfleWð-
inni frá katólsku kirkjunni, sem ekki
væri guðs orði gagnstætt, né kaemi i
bága við evangeliska kenning. Til ÞeS®
nú að koma þessu heim, varð auðvitað
ýmsu að breyta við guðsþjónustuna '
kirkjunum. Prédikun guðs orðs var
aftur gjörð að einu af aðalatriðum
guðsþjónustunnar eins og verið hafð'
í fyrstu kristni. Ýms atriði voru num'n
úr gildi, eins og t. d. ýmislegt, sem sto
í sambandi við nautn kvöldmáltíðarinna ■
En í öllum aðalatriðum fylgdi lúterska
kirkjan því guðsþjónustuformi,