Kirkjuritið - 01.12.1978, Blaðsíða 78

hefði mátt feti lengra og binda ekki
þetta fullkomnara form við hátíðirnar
einar, taka ekkert til um það, láta
hvern söfnuð hafa fullt frelsi til að
viðhafa það, hvenær sem honum
sýndist. Mundi það hafa orðið til
þess, að söfnuðirnir í bæjunum, ekki
sízt í höfuðstaðnum, þar sem ágætir
söngkraftar eru fyrir hendi, hefðu
smám saman tekið upp það formið
og vakið kærleik til þess og aðdáun
fyrir því í hjörtum kristinna manna
víðsvegar um landið. Þannig hafa
Norðmenn gjört og hefur sú aðferð
gefist einkar vel. Með því hefði engu
verið spillt, engum gjört neitt að
skyldu, ekkert valdboð átt sérstað, en
upphvatning gefin safnaðarlífinu og
áhuganum fyrirguðsþjónustunni.
Hátíðaform þetta er fólgið í víxl-
söng milli prests og safnaðar,
introitus (messuupphaf) og gloria
fyrir prédikun, en praefatio og
sanctus eftir. Eru það mest biblíu-
staðir. Sumir teknir úr grallarasöngn-
um gamla. En sumireru nýsamdir, og
var það alveg óþarfi, því að til eru
fastir víxlsöngvar fyrir allar þessar
hátíðir, sem viðhafðir hafa verið í
kirkjunni öld fram af öld, fastákveðnir
eins og pistlar og guðspjöll, og var
sjálfsagt að taka þá, en fara ekki að
semja nýja. Þegar vér viljum fara að
endurbæta það guðsþjónustuform,
sem nú tíðkast, ættum vér að hafa
það að stöðugri reglu að taka það eitt
upp, sem áður hefurtíðkast og enn er
varðveitt í kirkju vorri, en ekki eitt-
hvað, sem vér tildrum upp sjálfir.
Margur alvarlega hugsandi kristinn
maður kann að segja, að vér ættum
öldungis ekkert að eiga við að endur-
316
bæta tíðareglur kirkju vorrar, meðan
dauðinn í henni er ekki rekinn á dyr og
ekki fyrr en alt er orðið nýtt. Þetta er
satt að því leyti, að aldrei ætti mönnum
til hugar að koma að semja sjálfir nein
ný kirkjuleg form, þar sem svo er á-
statt. Það má ganga út frá því sem
vísu, að úr því verði handaskol. En hitt
má gjöra, að láta hið gamla og góða í
tíðagjörð fyrri alda rísa aftur upp frá
dauðum. Og það hef ég fyrir satt, að
hvervetna, þar sem heilbrigð upp'
vakning til kirkjulegs lífs hefur átt sér
stað, hafa menn um leið farið að kalla
upp úr gröfum gleymskunnar hin göf-
ugri guðsþjónustuform guðhræddra
feðra og látið þau verða að nýju verk-
færi til að efla og styrkja kristilega
safnaðarvitund. Ég vona fastlega, að
það verði einnig svo hjá oss. - Víxl-
söngurinn, sem ætlast er til að fari
fram eftir prédikun samkvæmt þessu
hátíðaformi (praefatio) og (sanctus), á
eiginlega eins við á undan altaris-
göngu, þótt hann sé í grallaranum
sem hátíðasöngur; en það mun koma
af því, að þá var reglan sú, að altaris-
ganga færi fram á öllum stórhátíðum,
og ætti sú regla auðvitað að verða tek-
in upp aftur.
Einungis tvö helgidagakvöld er gert
ráð fyrir að fari fram aftansöngur eða
kvöldmessa í íslenzkum kirkjum-
Skyldi þá þurfa að sækja um konungS'
leyfi, ef messa ætti einhvers staðar að
kvöldi endranær? Er hörmulegt ti'
þess að vita, að enn skuli engin rödd
heyrast í þá átt, að kvöldmessur skuji
teknar upp í kaupstöðum á íslandi,
ekki einu sinni í sjálfri höfuðborginni-
Það verður aldrei neitt úr kirkjulegd
uppvakning meðal vor, nema fjölgað