Eimreiðin - 01.01.1929, Side 42

22
UM NÁM GUÐFRÆÐINGA
EIMREIÐIN
verða að lögum, en hinsvegar hefur ekki heldur frézt, að á
hana hafi nokkursstaðar verið litið sem hneyksli eða fásinnu.
Og verður þó ekki með nokkru móti sagt, að í henni felist sér-
stök virðing fyrir íslenzkri þjóðkirkju.
Þá er það og að síðustu töluvert greinilegt merki þess, að
samúðin með starfsmönnum kirkjunnar er ekki verulega djúp-
tæk, er hafa verður fyrir satt, að flestum prestum sé ætluð
svo léleg laun, að þeir séu undantekningarlítið stórskuldugir
menn, þrátt fyrir ítrasta sparnað, sem meðal annars verður
að koma niður á bókum þeim, sem hverjum kennimanni er
nauðsynlegt að afla sér, eigi hann að halda sér sæmilega
ferskum til þess að geta stundað andlega iðju.
Því verður ekki við komið í greinarstúf þessum, að gera
neina verulega tilraun til þess að rekja ástæðurnar til þess-
arar breytingar á afstöðu þjóðarinnar til kirkju sinnar. Glögg-
ur maður kann að geta rakið það í alllangri bók, en enginn
að gagni í stuttri ritgerð. Hér verður að láta nægja að benda
á þau svör, sem flestum munu fyrst til hugar koma, er þeir
hugleiða þetta mál.
Sú hugsun vaknar vafalaust fljótt hjá ýmsum, að ekki sé
neitt kynlegt, þótt prestsins gæti ekki eins mikið og áður í
þjóðlífinu, er vitanlegt sé, að ytri ástæður hafi valdið því,
að hann sé á engan hátt eins sérstæður og hann hafi
áður verið. Hann er ekki lengur eini, eða sama sem eini
maðurinn í hverri bygð, er fengið hefur töluverða almenna
fræðslu. Almennri fræðslu hefur feykt svo áfram á síðari ára-
tugum, að nú munu vafalaust tiltölulega fáar bygðir vera á
landinu, þar sem ekki sé eitthvað af fólki, er notið hefur
nokkurrar skólagöngu fram yfir barnaskólanám, og jafnvel
allmargir menn, sem geta lesið sér til gagns erlend mál, eitt
eða fleiri. Með víðtækari lestri fer að öðru jöfnu skarpari
dómgreind og næmara eyra fyrir því, sem lélegt kann að vera
í máli prestsins eða vanhugsað. Það er því mjög eðlilegt, að
mönnum miklist ekki nú jafnmikið og áður þeir yfirburðir,
sem presturinn kann að hafa fram yfir allan þorra manna um
fræðileg efni. Félagslíf hefur einnig aukist svo mikið á síðari
tímum, og með því æfing við að flytja mál frammi fyrir al-