Eimreiðin - 01.04.1937, Page 70

190
ÝMISLEGT UM VERMENSKU Á 19. ÖLD
eimbeiðin
Litlir pallar voru ofarlega i skut og barka, og nefndust þeir
plittar. Sat formaður á skut-plitti eða öftuslu-þóftu, er hann
stýrði, en undir barka-plitti var geymt atkeri bátsins og festi;
ofan á hann voru og lagðar lóðirnar, er þær voru komnar
í stokka, því ávalt var stokkað upp á sjónum, ef eigi var
beitt út aftur.
Á hverju skipi-voru sex menn, og hafði hver þeirra ákveðin
verk að vinna, eftir því hvar hverjum einum var til sætis
skipað og keips. Þeir voru háls-menn nefndir, sem á háls-
þóftu sátu, miðskipsmenn á miðskips-þól'tu og aftanmenn á
austurrúms-þóftu.
Undir miðjum þóflunum var grönn stoð, er nefndist stelkur,
gekk hún ofan i bunkastokkinn, en svo hétu þverbönd, er
gengu yfir botn skipsins, undir þóftunum. Svipuð bönd, en
styttri, voru einnig i skul og barka og kölluðust þar grísir.
Utan yfir böndin, langs eftir skipinu, var festur mjór listi,
þétt neðan við þófluna. Nefndist hann langýsa. Efsti hluti
hvers bands ofan við langýsuna hét röng. Ofan á þóftuendun-
um voru og lílil hönd, til að lialda þóftunum föstum við
borðstokkinn og byrðinginn, og hétu það kollharðar. Borð þau,
er næst lágu kjölnum, kölluðust kjölsiður, en efsta borðið
rim eða rimarborð. Innan á það var festur borðslokkurinn,
jafnhátt efri brún borðsins og mjór listi þar utan yfir, nefndur
slétti listi. Ofan á borðstokkinn var festur hástokkurinn og
ofan í hann reknar tollurnar, en járnið milli þeirra nefndist
þrœlka. — Þessi nöfn á hinum einstöku hlutum sexæringanna
eru auðvitað ílest við líði enn í dag í smærri róðrarskip-
um, en yfir þau fyrnist óðum eftir því sem slíkum skipuni
fækkar.
Árar voru 8—9 álna langar og háls-árar dálítið lengri en
hinar. Hinir einstöku hlutar árarinnar báru þá og sömu nöfn
og enn þekkjast, að mestu, þ. e. árarhlummur, árarstokkur,
árarleggur og árarblað. Árarskautar voru þá oftast úr eik
eða öðrum liörðum viði og nefndust leguskauti, róðrarskauli
og skelliskauti.
Sexæringarnir voru ávalt tvímastraðir, og var venjulega sigb
með 3—4 seglum. Þau voru aftursegl, framsegl, sem venju-
lega var i daglegu tali nefnt forsegl, fokka og útleggjari