Eimreiðin - 01.04.1937, Side 77

ElMREIÐIN
ÝMISLEGT UM VERMENSKU Á 19. ÖLI)
197
TPOK*
HijT'D/'**-
Plógur Sumarliða.
lyrsti maður hérlend-
Ur, sem það reyndi
°g fann upp fyrsta
kúfisk-plóginn. — Sá
plógur var mjög ólík-
Ur þeim, sem nú er
notaður, og í reynd-
lnni nálega ónotliæf-
nr, hæði of veikur og tannstykkið of framaidega (sjá mynd),
Svo plógurinn vildi steypast fram yfir sig í notkun. En með
honum var þó hinn rétti grundvöllur fundinn, enda ieið eigi á
'öngu að aðrir tækju upp hugmynd þessa, er Sumarliða misti
N'ð, og endurbættu á ýmsan hátt, unz úr var orðinn plógur sá,
er nú tíðkast. Ein þarfasta og heilladrýgsta endurbótin mun
Sn hafa verið, er Kolbeinn í Dal gerði, en það var að plægja
a doti með tveim plógum og vindum, er hafðar voru fastar
1 skipinu. Áður var plægt af landi með einum plóg og jarð-
*°stu spili. — Þegar plægt var á lloti, var lagst við annan
Plóginn eins og stjóra; nefndist liann fyrirsáturs-plógur og
öióst venjulega ekki, en hinn var hafður aflur af og nefndur
öráttar-plógur. Hann var dreginn á spili, sem liaft var í miðju
shipinu, og var það fremur einfaldur útbúnaður, um tveggja
t'ninl. þykkur og fjögurra þuml. breiður planki, sem feldur
'ai ofan á miðkeipana og gekk þvert yfir skipið. Við miðjan
Plankann var festur spilás, sem með neðri enda lék í stell-
ln8n í skipsbolninum. Á efri enda ássins voru göt fyrir 2
‘ndur, og gátu þá fjórir menn snúið spilinu. Sátu menn við
Pað og réttu vindurnar hvor að öðrum.
p
í r>-^nr ^hnæli Skúla Thoroddsens reit Kolbeinn greinarkorn
J°ýviljann um þessa endurbót sína, og varð það mörgum
, hði. — Meðan plægt var af landi, voru landeigendur á
jnisan hátt ósanngjarnir með hlut af veiðinni og áttu því
Pægilegra með það sem vitanlegt er, að kúíiskurinn liíir
v vl nema á tiltölulega fáum og takmörkuðum svæðum, þar
Sein hann er háður vissum skilyrðum um botn og dýpi, sem
ekki
D
ern alstaðar fyrir hendi. Mest kúfisks-tekja hér við
•)llP mun hafa verið við Melgraseyrarodda.
Mi»i 1^80 og 1890 var farið að veiða síld lil beitu.