Eimreiðin - 01.04.1947, Qupperneq 12

eimreiðin
Heklugosið 1947.
Laugardagurinn 29. niarz 1947 niun lengi í minni liafður. I’a
gaus Hekla eftir 102 ára hvíld. Tvívegis á |>essu tímabili liöfð'1
J)ó orðið minniháttar gos í námunda fjallsins: Við Krókagiljaöldn
1878, |)á rann Nýjaliraun. Við Mundafell 1913, en sama ár gailS
lirauni við Lambafit á Landmannaleið. Það gos eyðilagði áningai'
staðinn Lambafit við Helliskvísl.
Bæði þessi gos voru svo lítil á mælikvarða eldfjallasögu okkar.
að varla befði þeirra verið getið fyrr á öldum. Þó sáust eldar
þessir víða um landið sunnanvert.
Heklugosið 1845 þótti ekki sérlega stórfenglegt, og liraunrennsb
þess gerði sárlítinn skaða, öskufall var ekki tilfinnanlegt, og ekk'
ert tjón varð á fólki né fé. Hinsvegar stóð gosið — með litlu’11
bvíldum — frá septemberbyrjun lil miðs apríls næsta vor.
Margir böfðu spáð, að Hekla myndi verða J)ung í skauli, el
liún byrjaði að gjósa eftir 100 ára livíld. Eldfjallasaga landsiös
staðfestir þá reynslu að nokkru leyti, að liggi eldfjall lengur niði*
en venja er til, þá verði gosin þeim mun barðvítugri.
Að þessu sinni lét Hekla lítið á sér ba:ra á undan gosiim. Varl;l
getur talizt, að jarðskjálfta yrði varl. Lítilsbáttar bitavottur va1
þó í aðalgíg fjallsins síðustu árin. En engar ályktanir voru af 1)V*
dregnar. Hekla var í apríllok albvít af nýsnævi. Hefði baigleí211
mátt sjá bitasvæði, ef nokkur liefðu verið. Þó mun liafa 8®**
lítilsbáttar snjóbráð við liátind fjallsins kvöldið áður en go®*^
liófst.
Snemma á sjöunda tímanum (6,22) liófst gos J)að, sem 11,1
stendur yfir. Má segja, að bið fræga fjall liafi unnið að með ýkj11111'
svo margir atburðir gerðust samtímis, að firnum sætir. FjaH1^
gaus samanþjöppuðum gasefnum, ösku, vikri, grjóti og hrauU
leðju. Vatnsflóð steyptust niður lilíðarnar, og jarðskjálfti vai^'
er fjallið rifnaði að endilöngu, eins og oft áður, og sagt er 1,1,1
í annálum, að „sjást muni rneðan heimurinn stendur“.