Eimreiðin - 01.04.1947, Síða 78

EIMREIÐIN
RATI = RADAR.
Fyrir skömmu barst til mín
MORGUNBLAÐ meö grein um
PLAST, er lagt var til að tekið
veeri upp staðinn fyrir það, sem
Ameríkíimenn nú kalla PLASTICS
og lui’la á hvert reipi, þótt þeir
fyrir strið kölluðu það ERSATZ
og þætti skitur til koma, af því
að það var mest notað í Þýzka-
landi.
Greinarhöfundurinn minnist í
sambandi við plastið á aðra nýja
uppfundningu, RADAR, og heyr-
ist mér á honum, að ekki sé um
annað að gera en taka það óbreytt
upp í íslenzku, enda fari það ekki
illa l málinu.
Það er nú svo. Ef RADAR er
hvorugkyns, þá mundu menn segja
radarið, til radarsins, mörg radör
(eða rödur?), sem er allt á eina
bók lært fyrir stirðleika sakir.
Eða kalla menn áhaldið reiðar?
Ég veit ekki, en býst ekki við því.
Radar er ekki einungis stirt í
máli, heldur er það líka óíslenzkt
í stafsetningu: Þðtt Reykvíkingar
segi radar, þá skrifa þeir RATAR.
Ef orðið væri tekið upp óbreytt,
þyrfti a. m. k. að breyta staf-
setningunni að þessu leyti.
En úr því svo er gert, því þá
ekki að íslenzka orðið og gera úr
þvl RATA. RATI (-A, -AR) er
vist ekki illa valið orð um þetta
töfraáhald, sem ratar leið sIna
í gegnum myrkur og þoku, svo
að ekki sé sagt um það, að það
sjái í gegnum holt og hæðir eins
og kerlingin hans Loðinbarða.
Hafa má það gegn þessari til-
lögu, að rati sé þegar notað í
merkingu, sem er þessari and-
stæð, um mann sem er allt arivaö
en ratvís: bölvaður rati. En sú
mótbára er heldur léttvæg, því
ekki er hætt við, að menn rugli
saman slikum manni og þessarí
rat-vél. Enda ber ekki á öðru en
að málið komist af með slíkar
andstæður, t. d. þótt honum væri
gefið gott hljóð, kom hann ekki
upp hljóði, og fleira slíkt.
Stefán Einarsson.
BÓNDINN Á HRAUNI.
(Úr bréfi 16. júní ’47 frá Gunnari
R. Hansen, leikhússtjóra. Hann
hefur, svo sem kunnugt er, nýlega
afhent Landsbókasafninu að gjöf
ýms handrit Jóhanns heitins Sig-
urjónssonar, skálds).
„Til dæmis urn það, að Jóhavn
eigi enn erindi til fólksins, eins
og áður, hafið þér ef til vill áh.uga
fyrír að frétta, að í vetur hefur
„Bóndinn á Hrauni“ verið leikinn
í flóttamannabúðunum þýzkn á
Klövermarken. Þetta var gert að
tilhlutan minni, og setti ég leikinn
á svið. Þarna í fangabúðunum
voru þá 23000 manns, flest bænda-
fóll; frá Austur-Prússlandi, sem