Eimreiðin - 01.07.1948, Page 108

268
MERKILEG BÓKAGJÖF
EIMREIÐIN"
„föðurtúna til“ óskýrð með rökfræði nútímans? En ef þetta er
ekki brot af þeirri ættjarðarást, sem skáldin liafa lofsungið í
ljóðum sínum, þá skil ég ekki liugtakið ættjarðarást. Það er ekki
ætlun mín að fara að rökræða ættjarðarástina í þessari stuttu
ritgerð, og mér er það líka vel kunnugt, að margir nútíma hug-
sjónamenn ýmist viðurkenna ekki ættjarðarástina eða kenna
henni um margt, sem aflaga fer í heiminum, svo sem stríð milli
þjóða og kynþáttakúgun. Mesta göfugmennskan sé að elska allar
þjóðir og allan jarðarhnöttinn, og þegar þúsundáraríkið sé stofn-
að, sé þessu marki náð. Ef til vill er þetta hin rétta kenning.
En ég vil þó benda á það, að sá, sem ann ættlandi sínu, móður-
máli og ættstofni, liafi einmitt bezta möguleika í skjóli þeirra
tilfinninga að unna og meta önnur lönd og aðrar þjóðir, en sá,
sem ekki ann sínu ættlandi og sinni þjóð af innsta eðli, sé rót-
laus. Hann skorti þær rætur, er tengja saman mann og mold um
víða veröld.
Bækurnar liafa verið vinir og félagar Eyjólfs S. Guðmundsson-
ar á lífsleiðinni. Islenzku bækurnar liafa kennt lionum að meta
föðurlandið og íslenzku þjóðina. Ást lians til liéraðs, lands og
þjóðar liefur vaknað og þroskazt við lestur íslenzkra bóka og
skilningur lians aukizt á möguleikum og framförum föðurlands-
ins. Hann þekkir undramátt hins ritaða orðs, og liann veit, live
mikils virði það er fróðleiksfúsum æskumanni að eiga kost góðra
bóka. Sjálfur gat hanu lítillar skólagöngu notið, en bækurnar
voru hans menntastofnun.
Ungmenni, sem eiga þess kost að njóta skólagöngu og hafa auk
þess sér við hönd fjölbreytt hókasafn, Iiafa í hendi sér Ivkil
bóklegrar menningar. Að taka á móti kennslu — njóta leiðsagnar
kennara án sjálfsnáms — er í raun og veru lítil andleg áreynsla
fyrir sæmilega greindan uiigling. Ásamt skólanáminu þarf helzt
hver unglingur að stunda andlegan æfingaskóla undir eigin stjórn
— lesa og brjóta til mergjar efni góðra bóka, án skýringa annarra
og liandleiðslu. Sá unglingur, er temur sér slík vinnubrögð, á
framundan sér óslitna menntabraut, þótt hann dvelji aðeins fá
ár í skóla. Þetta hefur hinum gáfaða, óskólagengna manni verið
ljóst, og þess vegna mælir hann svo fvrir, að dýrmæta bókasafnið
hans skuli að honum látnum gefið ungmennaskóla í Breiðafjarð-