Eimreiðin - 01.07.1948, Blaðsíða 142

302
RITSJÁ
EIMREIÐIN
ustur, nær engri átt. Vér eiguni fjölda
af einkar fögrum trúarljóðum, eink-
um frá katóhkum tímum, svo sem
Lilju Eysteins Ásgrímssonar o. m. fl.,
sem fyllilega eiga sæti með Maríu-
kvæðinu i sálmabókinni nýju. En að
blanda þessu saman við söngva þjóð-
kirkjunnar, er allsendis óviðeigandi,
ef það snertir ágreiningsatriði um-
ræddra kirkjudeilda.
Ef til vill verða þessar staðhæf-
ingar mínar taldar þröngsýni í kirkju-
legum efnum, er komi í bága við
hið löghelgaða trúfrelsi. En er það
nú eigi svo með trúfrelsið, eins og
allt annað, að það verði að setja því
einhver takmörk, svo að eigi valdi
árekstrum? Mcr skilst, að hjá slíku
verði eigi komizt, að því er keinur
til orða og athafna, sent í skjóli þess
er koinið á framfæri. 1 sambandi við
þetta kemur mér í hug grein eftir
próf. Ásmund Guðmundsson, er birt-
ist í Kirkjuritinu fyrir nokkrum ár-
um, með fyrirsögninni: „Sjálfstæði“.
Var efni greinarinnar um stjórn-
frelsi það, er þjóð vor hefur nú
fengið í sínar liendur og viðhorf
kirkjunnar í því efni, og var greinin
hollar og góðar hugleiðingar, eins og
geta má nærri. En eitt var þar, sem
vakti sérstaklega athygli mína, er ég
Ias greinina. Þar var komizt að orði
á þessa leið: „Nú niegum vér biðja
eins og Matthías Jochumsson:
„send þú oss frelsi,
sundur slít helsi“.
Mér gat eigi dulizt, að þessar ljóð-
linur voru teknar úr hinum guðinn-
blásna sálini: Faðir andanna, sem
hvert barnið, sem maður segir, ætti
að kunna; svo oft hefur liann verið
sunginn. En hinar tilfærðu ljóðlínur
eru í öllum útgáfum eldri sálmahók-
arinnar öðruvísi, eða þannig:
„send oss þitt frelsi,
synda slít lielsi“.
Það er hvorttveggja, að hér um
slóðir munu fáir kaupa Kirkjuritið
og þó enn færri lesa, en þeir einir,
er það lesa, ætla ég að brjóti eigi
mjög heilann um svona smálegt, enda
höfðu engir, sem ég átti tal við, veitt
þessari breytingu eftirtekt þá. En svo
kemur hin nýja sálmabók, einmitt á
þessum dæmalausu nýsköpunartím-
um, þegar allt á að nýskapa — end-
urskapa eða umskapa — og í þessari
bók eru áðurgreindar ljóðlínur liafð-
ar eins og í Kirkjuritinu! Ég varð
sem steini lostinn, er ég sá þessa
breytingu á sálminum og kom í hug
orð Þorsteins heitins Erlingssonar:
„Guð og menn og allt er orðið breytt,
og ólíkt því, sem var í fyrri daga“-
Svo virðist, sem hinum háttsettu
fræðimönnum og andlegu leiðtogum
vorum hafi þótt betur eiga við, að
orðin „frel8Í“ og „helsi“ væri höfð
sem óákveðin hugtök, heldur en ein-
skorða þau við „frelsi guðs“ og
„synda lielsið“. En þeir eru allmargir
aðrir en ég, sem kunna breytingunni
miður en vel, eigi síður en breyt-
ingu þeirri, er Björn Hólabiskup
gerði forðum á einum stað í Passíu-
sálmunum. — Hvernig stendur nú
annars á þessari breytingu, er sálma-
bókarnefndin liefur gert á fyrrgreind-
um sálmi? Manna á milli fer um
það tvennum sögum, og ber þeim báð-
um saman um það eitt, að upphaflega
hafi höf. ort þannig: „sendu oss
frelsi, sundur slít helsi“, en Helgi
Hálfdánarson liafi breytt ljóðlínun-
um og sett: „send oss þitt frelsi,
synda slít lielsi"; lengra nær eigi
sainhljóðan frásagnanna. Onnur grcin-
ir svo frá, að höf. hafi líkað breyt-
ingin svo vel, að hann hafi haft orð
um, að með henni fengi 6álmurinn