Eimreiðin - 01.07.1948, Page 143

eimreiðin
ritsjá
303
fyllra og sannara gildi. Hin sögnin
herniir, að höf. hafi eigi fallist á
breytinguna og verið í langvinnu
þjarki um hana, en að lokum hafi
hann þó látið óátalið, að hún væri
látin halda sér. — Kemur hér fram
hið sama sem þar stendur: „vitnis-
burðir þeirra urðu eigi samhljóða“.
En hvað sem er um þessar sögu-
sagnir, þá er það eitt víst, að höf-
undurinn hefur aldrei opinberlega
látið í 1 jós, að hinn umræddi sálmur
eða neitt í honum, eins og hann er
prentaður í hinni fyrri sálmabók í
öllum útgáfum hennar, sé öðruvísi en
hann taldi rétt vera. Til sönnunar
þessu má láta þess getið, að þegar
Guðmundur heitinn Finnbogason árið
1905 valdi eftir ósk M. J. í bindi,
sem úrval úr kvæðum hans, er hinn
umræddi sálmur þar nákvæmlega
eins og i þáverandi sálmabók. Enn-
fremur má geta þess, að Haraldur
heitinn Níelsson segir frá því í for-
niála fyrir sálmasafninu „Þitt ríki
komi“, að Matthías Jochumsson hafi
látið sér annt um, að einn sálmur
(„Ó, drottinn minnar sálar sól“) yrði
Prentaður i safni H. N. vegna þess,
að honum hefði verið breytt í sálma-
hókinni án vitundar sinnar, en hann
vildi fá hann réttan. Má geta nærri,
að hann hefði jafnframt minnzt á
6álniinn „Faðir andanna“, ef um sörnu
uiisfellur á honuni var að ræða. Þótt
það i sjálfu sér varði litlu, er rétt
að geta þess, að M. J. telur sálminn
«Ó, drottinn minnar sálar sól“ vera
þýddan, en bæði í hinni eldri og
eins nýju sálmabókinni er hann tal-
*nn frumkveðinn. Hitt gegnir meiri
furðu, að í nýju bókinni skuli eigi
Vera tekin til greina leiðrétting þýð-
anda, með því að engum getur bland-
azt hugur um, að aflögun sú, sem
gerð liefur verið á sálminum, er mikl-
um mun lakari en hin rétta þýð-
ing.
Eins og hér hefur verið tekið fram,
benda að minnsta kosti miklar líkur
til þess, að sálmur M. J., „Faðir
andanna", sé í eldri sálmabókinni
eins og höfundurinn orti hann upp-
haflega. Sálnturinn í heild virðist
bera þess vott, að „guð er sá, sem
talar skáldsins raust“, og verður þá
auðskildara, að þarna er um að ræða
hið sanna frelsi (sbr. „sannleikurinn
mun gera yður frjálsa") og helsi
syndanna, en hugtakið eigi einskorð-
að við stjórnfrelsi íslendinga og eitt-
hvert óákveðið helsi, enda byrjar
höf. á því að ávarpa hinn alvalda
og kalla hann „frelsi landanna“ og
„ljós lýðanna“. Og að því leyti sem
þetta getur náð til stjórnfrelsis, virð-
ist vera átt við stjórn hins alvalda
föður. En jafnvel þótt sú sögusögn
reyndist sönn, að í handriti M. J.
séu hinar umræddu ljóðlinur eins
og nýja sálmabókin og Kirkjuritið
hefur þær, þá er samt sem áður til-
tæki sálmabókarnefndarinnar gert í
fullkomnu heimildarleysi, því að höf.
hefur ómótmælanlega samþykkt sálm-
inn eins og hann er í öllum útgáfum
öðrum en þessari nýjustu nýsköpun
sálmabókarinnar, enda mun þá tor-
velt að færa sönnur á, hver breyt-
inguna hefur gert. Höf. gat vel hafa
gert hana sjálfur, jafnvel þótt breyt-
ingin væri með rithönd séra H. H.
Auk þess, er hér hefur verið gert
að umtalsefni, er athyglisvert, að
sálmabókarnefndin virðist eigi liafa
tekið nærri sér að gera breytingar,
ef dæma á eftir því, hvernig farið
er með sumt úr Passíusálmunum, en
úr þeim er miklu meira tekið í bók-
ina heldur en fyrri sálmabókina, og
er síður en svo, að það út af fyrir
sig sé aðfinningarvert. Hitt virðist