Eimreiðin - 01.09.1967, Page 18

198
EIMREIÐIN
lagði hann síðustu hönd á hið mikla en gallaða safnrit þeirra
Guðbrands Vigfússonar og York Powells, Origines Islandicæ. Guð-
brandur dó eins og fyrr segir 1889 og York Powell dó 1904. Þá
var allt ritið komið í próförk og gat Craigie því ekki lagfært það
svo sem þurft hefði, en þó eru í því margar leiðréttingar frá hans
hendi.
Rímur eru sú grein íslenzkra bókmennta, sem hann lagði mesta
alúð við. Þess er fyrr getið, að hann skrifaði upp Skotlandsrímur,
þegar hann dvaldi í Kaupmannahöfn veturinn 1892—1893, og
skömmu eftir heimkomuna til Skotlands birti hann um þær stutta
tímaritsgrein á ensku. Skotlandsrímur eru nýjung í rímnagerð, þar
sem þær segja frá sannsögulegum viðburði í samtíð skáldsins, en
eru ekki kveðnar eftir gamalli sögu. Efni þeirra er frásögn um
hið svo nefnda Goamt'-samsæri, sem gert var aldamótaárið 1600
til þess að ná lífi Jakobs sjötta Skotakonungs, en drottning hans,
Anna, var systir Kristjáns fjórða Danakonungs. Samsærið mistókst,
en brátt var gefin út skýrsla um það, sem var þýdd á dönsku 1601,
og eftir dönsku þýðingunni eru rímurnar kveðnar. Höfundur
þeirra, síra Einar Guðmundsson, var prestur að Stað á Reykjanesi
á fyrri hluta seytjándu aldar, sleppti kalli 1635. Craigie gaf rím-
urnar út 1908 á vegurn Clarendon Press, sem er forlag Oxfordhá-
skóla. í formála telur Craigie tvær ástæður til þess, að hann birti
þær á prenti, rímurnar beri vott um áhuga á frægum viðburði í
sögu Skotlands, og einnig séu þær sýni merkilegrar greinar íslenzkra
bókmennta. Útgáfa Skotlandsrímna er að öllu leyti svo vönduð
sem verða má. í inngangi er gerð grein fyrir bragarháttum þeirra
og er, eins og Valtýr Guðmundsson segir í ritfregn í Eimreiðinni
1909, stórfurða að sjá, hve útgefandinn er vel að sér í rímnahátt-
um og glöggskyggn á einkenni þeirra. Framan við rímurnar, aftan
við sjálfan innganginn, er prentað á íslenzku æviágrip síra Einars
Guðmundssonar úr prestaævum Sighvats Grímssonar Borgfirðings.
Telur Valtýr ólíklegt, að Sighvat hafi órað fyrir þvi, þegar hann
var að semja prestaævir sínar, að kafli úr þeirn rnundi koma á prent
hjá Clarendon Press. „En nú er þó svo komið fyrir töfrabrögð dr.
Craigies,“ segir Valtýr. Bæði Craigie og Valtý var ljóst, að Skot-
landsrímur eru engan veginn í tölu þeirra rímna, sem bezt eru
kveðnar.
Símon Dalaskáld orti rímur af Ingólfi Arnarsyni, sem komu á
prent 1912. Um þær kvað Craigie þessar vísur til Símonar: