Eimreiðin - 01.09.1967, Page 75

RITSJÁ
255
Sveinn Sœmundsson: í SÆRÓTINU.
Setberg, Reykjavík 1967.
Undanfarin ár hafa bækur um sjó-
mennsku verið mjög í tízku hérlendis.
Hefur verið fjallað um það efni frá
mörgurn hliðum og m. a. komið út
bók um sjódrauga. Leit vel út um það
að „sjóferðabækurnar“ væru að taka
við af andatízkunni, er hér var lengi
ráðandi í bókmenntum, og á reyndar
upp á pallborðið hjá ótrúlega mörg-
um enn.
Sveinn Sæmundsson, blaðafulltrúi
Flugfélags íslands, hefur á undanförn-
um árum sent frá sér þrjár bækur um
sjó og sjómennsku. Hin fyrsta nefnd-
ist í brimgarðinum, önnur Menn í
sjávarháska og sú þriðja, er kom út
nú í haust, í særótinu.
Sveinn kann vel þá list, að segja
skemmtilega frá, auk þess sem hann
fjallar kunnáttusamlega um það efni,
er hann tekur til meðferðar, en sjálf-
ur var hann sjómaður um árabil.
Meira að segja er hægt að segja, að
hann fjalli of kunnuglega urn efnið,
því að venjulegur landkrabbi Jtarf
gjarnan að grípa til orðabókar til að
öðlast skilning á ýmsum þeim orðum,
sem sjómönnunt eru töm.
í særótinu Ijallar að mestu leyti um
svokallað Halaveður, 7.-8. febrúar
1925. í því veðri fórust tveir togarar
og margir- aðrir komust í krappan
dans. Segir í bókinni frá baráttu 14
togara í óveðrinu og er uppistaða frá-
sagnanna fengin með viðtölum við þá
menn, er sjálfir upplifðu atburðina.
Kemur fram í bókarlok að höfundur
hefur rætt við um sextíu menn, auk
þess að kynna sér prentaðar heimildir.
Lætur að líkum, að slíkt hefur verið
mikið verk, enda er það aðalsmerki
Sveins Sæmundssonar, hversu mikla
alúð liann leggur við að hafa heimild-
ir sínar sem traustastar. Er það meira
en hægt er að segja um nokkra þá
liöfunda, er taka hliðstæð viðfangsefni
til meðferðar.
Það hefur sennilega verið óhjá-
kvæmilegt fyrir höfundinn að frásagn-
irnar yrðu hver annarri keimlíkar, og
niá t. d. á það benda, að lýsing á
því, hvernig veðrið skall á er nær hin
sama í öllum köflunum. Mögulegt
hefði verið að komast hjá þessum end-
urtekningum með þvl að setja frá-
sögnina öðruvísi upp, en einn kafli er
um hrakninga hvers togara.
Einna bezt tekst höfundi upp í
kafla, er hann nefnir SOS við Meðal-
landssand og greinir frá strandi tog-
arans Egils rauða. Sá þáttur er mjög
skemmtilega upp settur.
Ótalinn er sá þáttur, er prýðir bók-
ina mikið, en það eru margar afbragðs
góðar ljósmyndir, flestar teknar af
Guðbjarti Asgeirssyni frá Hafnarfirði.
Eru þar m. a. ljósmyndir af öllum
Jreim togurum, er við sögu koma, auk
svipmynda frá störfum sjómannanna
um borð í togurunum.
Þegar á heildina er litið, er í sæ-
rótinu hin læsilegasta bók og rnerk
lieimild um Jrað foráttuveður, er kost-
aði íslendinga 68 mannslíf, auk gífur-
legs tjóns, er varð á eignum.
St. J. L.
MERKIR ÍSLENDINGAR. Nýr
flokkur, IV. Bókfellsútgáfan h.f.
Reykjavík 1967.
Með þessu bindi er lokið öðrum
flokki þessa ritsafns. Hann hófst 1962
og bindin samtals sex eða jafnmörg
og voru í fyrsta flokki. Jón Guðnason
fv. skjalavörður sá um útgáfu þessa
flokks, en Þorkell heitinn Jóhannes-
son um útgáfu hins. Alls eru þarna
kornin 12 bindi ævisagna merkra ís-
lendinga frá ýmsum tímum. Gefið er
í skyn í formála, að framhald kunni