Eimreiðin - 01.01.1968, Page 24

14
EIMREWIN
live íslenzkir ráðamenn gera sér nanða litla grein fyrir raunvirku
hlutverki almenningsbókasafna, að aldrei lieyrist á þau minnzt,
þegar fjallað er um mannbætandi æskulýðsstarfsemi og ekki held-
ur, þá er ræddar eru umbætur á skólamálum okkar.
Þó að öll almenningsbókasöfn hér á landi eigi við að búa óvið-
unandi fjárskort, eru þó héraðsbókasöfnin fjarst því að geta þjónað
hlutverki sínu. Þau anna yfirleitt ekki öðru en að vera misjafnlega
virk sveitarbókasöfn þess kauptúns, sem þau eru í, og að fenginni
reynslu er þess ekki að dyljast, að víðtækara hlutverki geta þau
ekki gegnt, nema fjárráð þeirra verði svo stórlega aukin, að þau
geti öll eignazt góð og hagkvæm hús og haft á fullum launum bóka-
viirð, hæfan að áhuga og kunnáttu, sem skipuleggur starfsemi þeirra
í þágu héraðsins alls og leiðbeinir bókavörðum sveitanna. Annars
má og á það benda, að lágmarksframlag aðila — ríkis og sveitar —
til sveitarbókasafna hefur aðeins tvöfaldzt frá 1955, og hámarks-
Iramlag ríkisins til þeirra aukizt hlutfallslega mun minna.
Eg hef hér ekki tóm til að fara út í þær breytingar á lögum um
almenningsbókasöfn, er varða skiptdag bókasafnakerfisins, og ekki
heldur nauðsyn þess, að auknurn fjárframlögum og starfrækslu fylgi
skipulögð fræðsla bókavarða, helzt í samfelldum skóla, þar sem
bæði sé miðað við erlenda reynslu og þekkingarþarfir og við sér-
legar aðstæður hér á landi. En ég vona, að einhverjum af lesend-
um mínum hafi skilizt það betur en áður, að vöxtur og viðgangur
almenningsbókasafna sé menningarleg nauðsyn og að við stöndum
þar óhæfilega langt að baki flestum öðrum menningarþjóðum og
þá rneðal annars nánum frændþjóðum okkar.
Sparisemi á ríkisfé er nauðsyn — og hún getur beinlínis talizt
til dyggða, en ráðamenn okkar ættu að vita og skilja, að það gcti
að minnsta kosti verið álitamál, hvort fyrst og fremst eigi að spara
á þeim útgjaldaliðum, sem varða uppeldi og þar með menningu
hinnar ungu kynslóðar. Bækur verða ekki étnar — og ekki verða þær
notaðar sem varanlegur ofaníburður í vegi eða sem efni í veggi húsa,
en þær geta orðið vegvísir og mörgu öðru skynsamlegri og heilla-
vænlegri húsprýði. . . . Og meðal annarra orða: Hvað eigum við,
kotþjóðin, bókum að þakka — og hvað væri mannkynið, ef aldrei
hefðu komið fram menn sama sinnis og meistarinn, sem rak mang-
arana út úr musterinu forðum — og mælti eitt sinn þessi síðan
margendurteknu orð:
Maðurinn lifir ekki d einu saman brauði.