Eimreiðin - 01.01.1968, Page 75

1‘Afí ER ElNHl'ER Af) KOMA
ar fram, hefðu ekki verið munað-
ar og sagðar, Jiefði ég ekki hlust-
að á, t. d. þegar útilegumannasög-
ur voru lesnar. Og þótt enginn
skaði væri skeður fyrir aðra, þótt
ég hefði ekkert um útilegumenn
vitað, held ég, að ég sjálfur hefði
heðið skaða og teldi að fátækari
væri en ég tel mig vera í þessu
efni, að vita nokkuð og muna. í
öðru lagi er brugðið upp, einkurn
í síðari sögunni, örlítilli mynd af
erfiðleikum þeim og hættum, sem
voru eilífir fvlgifiskar velflestra
vetrarferðamanna áður á árum og
öldum. Oftast urðu vetrarferðir
..leið um snjógvar slóðir“. Vegvís-
ar, vörðurnar, sem víða áttu að
vera til leiðbeiningar ferðamann-
inum, komu oft að litlum notum,
ýmist fenntar í kaf eða niðurfalln-
ar og dróst þá á stundum að end-
urreisa. Allt þetta gat kostað og
kostaði margan mann lífið. Það
var ekki ósjaldan að menn urðu
að liggja úti, þótt á réttri leið
væru og vissu það. Margir lifðu
þá útilegu af, aðrir komu aldrei
aftur og þarf ekki að rekja þá
sorgarsögu.
Misjafnlega brugðust menn við,
þegar þeir fundu að þeir voru
farnir að villast. Þau misjöfnu við-
brögð manna, sem fóru villir veg-
ar, verða ekki rakin hér. A hitt
get ég ekki stillt mig um að minn-
ast og kemur greinilega franr í
síðari f rásögninni hér að framan,
að í villu sinni virtist ferðamað-
urinn engu liafa tapað nema veg-
inum, réttri leið. Rólyndi hans og
athugun öll hefur verið algjörlega
ótrufluð. Á þetta bendir, hve ná-
65
kvæmlega hann gat lýst svæði því,
sem villa hans náði yfir. Svo ná-
kvæm var lýsingin og landslagið
það ljóst fyrir honum, að þeir, sem
kunnugastir voru þeim slóðum,
vissu nákvæmlega, hvar hann hafði
yfir farið og verið hverju sinni. Þó
var hinn stutti dagur að þrjóta,
jafnahvíta yfir allt og látlaust kaf-
ald. Enginn heimamanna efaðist
um, að hefði hinn ókunnugi ntað-
ur ekki komizt á braut, sem lá til
byggða, þá hefði hann ekki hlotið
að verða úti, heldur orðið að liggja
úti, sem svo var sagt um þá, sem
náðu ekki heim til sín eða ann-
arra og urðu að láta fyrirberast úti
yfir nóttina og ávallt langa nótt
og dapra með því ýmist að grafa
sig í skafl ellegar halda í sér lífi
og liita með því stundum að ganga
kringum sama steininn eða annað
afdrep. Þessara úrræða varð þó að
leita áður en maður var kominn
að niðurlotum af þreytu og oft
hungri. Til þess að framkvæma
þessi þrautaráð, sem að framan eru
nefnd og margir Ijjörguðu lífi sínu
og limum með, þarf stillingu og
æðruleysi, og það voru allir vissir
um heima, að þessum gesti okkar
hefði lánazt að ná byggð, af því
að hann var þessum kostum búínn,
með því líka að veður mátti teljast
milt og gott að öðru en mikilli
fannkonru í logni.
í þriðja lagi sýna þessar litlu
frásagnir örlítið brot af þeirri við-
urkenndu íslenzku gestrisni, sent
var í fullu gildi fram um síðustu
aldamót og er sem betur fer þó
ekki aldauða enn og sums staðar
enn látin í té, án þess mönnum