Uppeldi og menntun - 01.01.2004, Blaðsíða 72

FORSPÁRGILDI MÁLÞROSKAMÆLINGA
spurt var um í spurningalista sem foreldrar svöruðu (Amalía Björnsdóttir o.fl., 2003).
HLJÓM-2 hefur verið gefið út ásamt handbók þar sem greint er frá helstu niðurstöð-
um á sambandi HLJÓM-2 við lestrarnám, áreiðanleika prófunar og vinnu við stöðlun
HLJÓM-2 (Ingibjörg Símonardóttir o.f]., 2002).
í þessari grein verða skoðaðir eftirfarandi þættir:
1. Sambandið milli málþroska og hljóðkerfisvitundar. í því skyni verða bornar
saman niðurstöður á árangri á TOLD-2P við árangur á HLJÓM-2 við fimm ára
aldur.
2. Breytingar á málþroska einstakra barna. Bornar verða saman niðurstöður á
árangri barnanna á málþroskaprófinu TOLD-2P við fimm ára aldur við árangur
þessara sömu barna á TOLD-2P við sjö ára aldur.
3. Tengsl málþroskamælinga við námsárangur. Niðurstöður á málþroskamæling-
um við fimm og sjö ára aldur voru bornar saman við niðurstöður á samræmdu
prófi í íslensku í 4. bekk.
AÐFERÐIR
Þátttakendur
Tveir hópar barna voru valdir til að taka þátt í rannsókninni á árunum 1997 og 1998.
Börnin voru öll í leikskólum í Reykjavík, fædd árin 1991 og 1992 og voru á aldrinum
fimm ára og fjögurra mánaða til fimm ára og 10 mánaða þegar þau voru fyrst próf-
uð. í fyrri hópnum voru valdir átta leikskólar en í seinni hópnum voru 12 leikskólar,
átta þeir sömu og árinu áður en auk þess var bætt við fjórum nýjum leikskólum. Alls
voru 112 börn í fyrri hópnum og náðist í 103 þeirra eða 92%. Seinni hópurinn var
stærri eða 176 börn og náðist í 165 þeirra eða 94%. Samtals voru því valin 288 börn
og af þeim náðist í og fengust leyfi fyrir þátttöku 2671 barna eða 93%. Hlutfall úrtaks
af þýði var hátt en þýðið voru börn á aldrinum fimm ára og fjögurra mánaða til fimm
ára og 10 mánaða sem voru í leikskólum Reykjavíkurborgar á þessum tíma. Athuguð
voru tæp 10% af börnum fæddum 1991 og rúmlega 20 % af börnum fæddum 1992.
Úrtakið var hentugleikaúrtak en valdir voru að minnsta kosti tveir leikskólar úr
hverju hverfi borgarinnar. Öll börn sem voru á réttum aldri í leikskólunum voru próf-
uð nema þau sem voru undanþegin þátttöku en það voru börn með annað móður-
mál en íslensku eða með greind þroskafrávik við upphaf rannsóknarinnar. Við
prófun kom í ljós að sex börn úr úrtakshópnum voru með mælitölur málþroska á
TOLP-2P milli 60 og 70 sem þýðir að þau voru með mjög slakan málþroska eða
rúmum tveimur staðalfrávikum frá meðalfærni jafnaldra. Yfirleitt er búið að greina
þroskafrávik hjá börnum á þessum aldri sem eru með svo slakan málþroska en svo
1 Reyndar fengust leyfi fyrir 268 börnum. Einu barni er sleppt í þessari umfjöllun þar sem ekki tókst
að ljúka öllum prófunum við fimm ára aldur.
70