Uppeldi og menntun - 01.01.2004, Blaðsíða 95

HANNA RAGNARSDÓTTIR
ar í bernsku. Enn fremur er höfð til hliðsjónar rannsókn Parker-Jenkins (1995), þar
sem hún kannaði m.a. trúarlegar þarfir múslimabarna í Bretlandi og tók viðtöl við
kennara í skólum múslima og kennara ríkisskóla. Þar kemur m.a. fram að skólastjór-
ar í skólum múslima töldu vanta vissa andlega vídd í menntun barna en kennarar
ríkisskólanna höfðu meiri áhyggjur af enskukennslu. Báðir hópar kennara töluðu um
þörf fyrir góð tengsl heimila og skóla og námskrá sem tæki tillit til þarfa allra hópa.
í niðurstöðum eigindlegrar rannsóknar Jacksons og Nesbitts (1993) á þörfum átta til
þrettán ára barna hindúa í Bretlandi kemur fram að mikilvægt sé að taka tillit til trú-
arlegra þarfa barnanna en ekki síður þeirrar fjölbreyttu reynslu sem aðfluttir hindúar
hafa. Lífsreynsla fólksins hafi ekki síður mótað viðhorf þess en trúarbrögðin og því
sé mikilvægt að virða skoðanir einstaklinganna, í stað þess að einblína á trúarbrögð-
in. Loks er litið til rannsókna Baumanns (Jackson, 2004), en hann hefur m.a. fjallað
um að mikilvægt sé að kanna orðræðu um menningu og trúarbrögð eins og hún
birtist meðal einstaklinganna í daglegu lífi og samskiptum, fremur en að einblína á
ríkjandi orðræðu um trúarbrögð og menningu, sem birtist m.a. í stjórnmálaumræðu
og einkennist oft af staðalmyndum. Baumann nefnir að einstaklingar noti gjarnan
ríkjandi orðræðu opinberlega, við vissar kringumstæður þegar það henti þeim og
kenni sig við tilekna flokka svo sem Síkha og Asíubúa. 1 öðru umhverfi og samskipt-
um skapi þeir persónulegri orðræðu; samruna ólíkrar menningar og ný tjáningar-
form.
RANNSÓKNARSPURNINGAR OG ADFERÐ
Grundvallarspurningar í rannsókninni eru eftirfarandi:
• Hvaða áhrif hefur heimamenning erlendra barna á aðlögun þeirra í skólanum?
• Hvernig uppfyllir hefðbundin uppeldisfræði leikskóla á íslandi þarfir barna af
ólíkum uppruna?
• Hvernig uppfyllir uppeldisfræði og skólastefna grunnskóla á íslandi þarfir
barna af ólíkum uppruna?
Til að leita svara við þessum spurningum er könnuð reynsla nítján barna, upphaflega
í fjórum leikskólum og tveimur grunnskólum í Reykjavík. Af þessum börnum eru
þrjú flutt af landi brott með foreldrum sínum þegar þetta er skrifað. Hjá yngri börn-
unum er athugað hvers konar viðmið, gildi og þekkingu heimamenning barnanna
leggur til grundvallar. Hjá eldri börnunum er kannað hvernig reynsla þeirra af ólíku
skólakerfi og heimamenningu hefur áhrif á aðlögun þeirra að íslensku skólakerfi.
Leitast er við að athuga einstaka þætti fjölskyldulífs og heimamenningar, svo sem
sögu og uppruna fjölskyldu, félagslega og efnahagslega stöðu foreldra, menningu,
trúarbrögð og tungumál foreldra, menntun foreldra, uppeldisaðferðir, viðhorf til
bernskunnar, hugmyndir um vinnu og leik og væntingar til skólans, en það skiptir
miklu máli fyrir aðlögun barnanna í skólanum. í viðtölunum koma fram mikilvægar
breytingar í lífi þátttakenda, félagslegar aðstæður og lífssaga (Plummer, 2001). Hvað
skólana varðar er könnuð hugmyndafræði og stefna, skólamenning og ríkjandi við-
93