Uppeldi og menntun - 01.01.2004, Blaðsíða 42

AÐ VERA KENNARI
Dóra hefur áhyggjur af að hafa ekki tíma til að gera eins vel og hún helst vildi. Hún
segist ekki skilja að kennarar skuli stundum láta launamál hafa áhrif á hversu vel þeir
leggja sig fram í starfinu. „Fyrir svona lítinn pening þá nenna þeir ekki að gera eins
vel og þeir geta og maður verður auðvitað að passa sig að lenda ekki í því fari." Hún
er spurð um styrk sinn:
Ég hugsa að það sé bara áhuginn og það að vilja gera allt vel. Maður les allt sem maður
getur hér í skólanum og reynir að finna bestu leiðirnar til að verða góður kennari. Það
hefur samt margt breyst hjá mér síðan ég byrjaði hér í skólanum þá var ég ekkert viss
um það að ég vildi verða kennari. En ég er alveg til í það núna, hef eiginlega bara mjög
mikinn áhuga á því.
Einnig kemur fram að vegna mikillar hópvinnu sé hún vel búin undir samvinnu síðar
meir.
Hún telur það líka vera forréttindi að hún á dóttur og getur prófað á henni ýmis-
legt sem hún lærir um læsi barna og þróun máls.
Dóra segir að miklar breytingar hafi orðið á eigin viðhorfum til starfsins og líka til
eigin hæfni. Einkum hafi vettvangsnámið haft mikil áhrif til batnaðar. „Manni finnst
maður ráða miklu betur við allt." Viðtökukennarinn hafði þarna mikið að segja. Dóra
og samnemandi hennar fengu að kenna töluvert sjálfar. Agamálin gengu mjög vel hjá
þeim, með stuðningi viðtökukennarans. Einnig var rætt mikið um kennsluaðferðir og
þær aðlagaðar að aðstæðum.
Styrkur Dóru felst greinilega í mikilli vandvirkni og auk þess í faglegum áhuga. Sú
hæfni sem hún er að byggja upp hefur bæði faglegar og persónulegar hliðar og eflist
í samspili við reynslu á vettvangi.
Þau þrjú viðtöl sem hér hefur verið vitnað í sýna að hæfni nemanna á margt sam-
eiginlegt, en er líka ólík. í öllum tilvikum eru nemarnir að þróa með sér persónuleg-
an styrk sem virðist vera forsenda þess að þeir ráði við mikilvæg viðfangefni
kennarastarfsins. Fagleg þekking tengist starfshæfni allra, en með ólíkum hætti. Einn
þeirra sækir styrk í ígrundun, annar í góða faglega þekkingu í námsgreinum og sá
þriðji í þekkingu í uppeldisgreinum. Persónuleg reynsla sem og reynsla á starfsvett-
vangi virðist hafa mikla þýðingu fyrir starfshæfni þeirra.
SAMANTEKT OG UMRÆÐA
Persónulegur styrkur er rauður þráður í þeirri starfshæfni sem þeir kennaranemar
sem tóku þátt í rannsókninni telja sig þurfa að ná tökum á. Glíman við eigin persónu
er áberandi þegar þeir eru að byggja upp eigin hæfni; sjálfstraust og sjálfsþekking
virðast í þeirra augum vera liður í að ráða við starfið. Það að vera sem kennari er
greinilega samtvinnað því að gera - þ.e. hafa vald á viðfangsefnum starfsins. Niður-
stöður benda til að persónuleg hlið hæfninnar (sjá mynd 1) hafi mikið vægi.
Flestir þátttakendurnir virðast telja mikilvægt að ná tökum á því að skipuleggja
kennslustundir. Það vekur athygli að þeir telja þá hæfni frekar tengjast formi kennsl-
unnar en innihaldi. Einungis lítill hluti þeirra minnist á að kunnátta í námsgreinum,
40