Uppeldi og menntun - 01.01.2004, Blaðsíða 63

JÓHANNA EINARSDÓTTIR OG SIF EINARSDÓTTIR
þær töldu að mætti bæta. í upphafi fannst þeim eldri þær ekki eiga heima í háskóla-
samfélaginu og þeim yngri fannst fjölbreytni nemendahópsins ólík því sem þær áttu
að venjast úr framhaldsskólanum. Eldri konurnar fundu fyrir kvíða og óöryggi í upp-
hafi náms en stuðningur og samvinna við aðra eldri nema gegndi lykilhlutverki í
námi þeirra og gengi. Mörgum þeirra reyndist einnig erfitt að slíta sig lausar úr hús-
móðurhlutverkinu og samþætta fjölskyldulíf og nám.
Eldri konurnar höfðu flestar stefnt lengi að því að fara í nám, en látið fjölskyldu og
sérstaklega umönnun barna hafa forgang í lífi sínu. Flestar eldri kvennanna fundu
fyrir tímaleysi og fannst þær hvorki vera að sinna námi né heimili sem skyldi. Fram
kom í viðtölum við ungu konurnar sem voru með fjölskyldur og stunduðu nám á
brautinni að þær fundu ekki til slíkrar togstreitu í sama mæli. Svo virðist sem það
hafi verið mun erfiðara fyrir eldri konurnar að hafa áhrif á hlutverkaskipan á heim-
ili sem eins og fram kom „allir voru sáttir við" en hjá yngri konunum var fjölskyldu-
lífið enn í mótun og líklega aðrar hugmyndir í gangi um menntun og vinnu kvenna
hjá yngri kynslóðinni.
Samvinna nemenda virtist skipta miklu máli bæði fyrir eldri og yngri nema. En at-
hyglisvert er að ólík vinnubrögð og nálgun eldri og yngri kvennanna að náminu
gerði það að verkum að þær kusu að vinna í einsleitum aldurshópum. Þær sem eldri
voru leituðu meira til kennara og námsráðgjafa og fannst þeir í flestum tilvikum taka
sér vel og reynast mjög hjálpsamir.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna svo ekki verður um villst, mikilvægi þess að
vel sé tekið á móti eidri nemendum og háskólarnir kynni námið þannig að ljóst sé að
það standi nemendum með ólíkan bakgrunn til boða. Undirbúningsnám og diplóma-
nám fyrir þær sem ekki höfðu lokið stúdentsprófi, ásamt sérstökum stuðningi frá
námsráðgjöfum skólans, virðist hafa þjónað nemendum vel. Niðurstöðurnar vekja
spurningar um hvort ekki þurfi að laga kennsluhætti á háskólastigi betur að þörfum
eldri nema og mætti þar t.d. hafa hliðsjón af hugmyndafræði fullorðinsfræðslu.
Feminísk uppeldis- og kennslufræði gæti auk þess gagnast eldri konum sérstaklega
til að skilja betur stöðu sína og takast á við þá togstreitu sem verður milli hlutverka í
lífi þeirra við það að setjast á skólabekk.
Takmarkanir þessarar rannsóknar eru þær að hér var einungis kannaður lítill
hópur kvenna sem stundaði leikskólakennaranám. Ekki er hægt að alhæfa niðurstöð-
urnar yfir á konur í öðru háskólanámi, en þó er ekki ástæða til að ætla að reynsla
þeirra sé á annan veg. Einkum þó þar sem um er að ræða nám í hefðbundnum karla-
greinum og þar sem ekki er tekið á móti nemum með sama hætti og gert var með
þennan hóp. Rannsóknin sýnir að líf og reynsla eldri kvenna í háskólanámi felur í sér
flókið samspil félagslegra, stofnanalegra og persónulegra þátta. Athyglisvert er að
hérlendis hefur ekki verið sett fram stefna af hálfu stjórnvalda til að greiða aðgang
eldri nemenda með óhefðbundinn undirbúning að háskólanámi eins og gert hefur
verið t.d. í Bretlandi. Ríkisháskólarnir hérlendis hafa einnig lítið gert til að koma til
móts við þarfir þessara nemenda og laða þá að námi. Undirbúningsnámskeið og síð-
ar diplómanám í leikskólafræðum ásamt markvissum stuðningi námsráðgjafa við
Kennaraháskóla íslands sem eldri nemendum í leikskólakennaranámi hefur verið
boðið upp á er hér undantekning. Sá stuðningur og hvatning sem nemarnir fengu frá
61