Uppeldi og menntun - 01.01.2004, Blaðsíða 104

VILJI O G VÆNTINGAR
í starfseminni sem snýr að erlendu börnunum er sérstaklega fengist við þrjá þætti:
Móttöku nemenda og viðurkenningu á menningarbakgrunni þeirra, menningaráfall
og afleiðingar þess fyrir nemendur og þróun kennsluhátta í íslensku sem öðru tungu-
máli. Nemendur kynnast skólanum fyrstu tvær til þrjár vikurnar, fá stundaskrá ann-
ars vegar á íslensku og hins vegar á sínu móðurmáli. Farið er í kynnisferð til að
merkja sérgreinastofur og aðrar vistarverur í skólanum á móðurmáli viðkomandi ef
þau vilja. I fjórðu viku fara nemendur í íslenskan heimabekk í skólanum í sínum ár-
gangi og sækja þar tíma í sérgreinum; heimilisfræði, handavinnu, smíði, mynd-
mennt, íþróttum, stærðfræði og ensku, samtals um fimmtán tíma. Einn til tveir ís-
lenskir nemendur koma til erlenda barnsins, kynnast nýja nemandanum, tungumáli
hans og menningu. Þessir nemendur fara eftir sömu stundaskrá og íslenski bekkur-
inn og eru í stuðningskennslu í um tuttugu tíma, í tímum sem þeir geta ekki nýtt í
bekknum. Kennsla í íslensku byrjar frá grunni og nemendur læra fyrst íslensk hljóð
og tákn þeirra. Markvisst er byggt ofan á þennan grunn (Grunnskóli B, 2002).
í Aðalnámskrá grunnskóla. Almennum hluta 1999 kemur fram að leita skuli úrræða
til að bregðast við þörfum hvers nemanda. Enn fremur segir að við framkvæmd
skólastefnunnar beri að halda í heiðri gildin sem hafi reynst okkur íslendingum best.
Skólarnir hafi vaxið úr jarðvegi kristninnar og þær rætur megi aldrei slitna. Hins veg-
ar er fjallað um að grunnskólar eigi að taka við öllum börnum, m.a. börnum úr minni-
hlutahópum sem skera sig úr hvað varðar mál, þjóðerni eða menningu. Grunnskól-
um sé skylt að mennta öll börn á árangursríkan hátt (Aðalnámskrá grunnskóla.
Almennur hluti 1999). í kafla um jafnrétti til náms kemur fram að það sé grundvall-
arviðmið í skólastarfi að bjóða nemendum nám og kennslu við hæfi og gefa þeim
tækifæri til að spreyta sig á viðfangsefnum að eigin vali. I þessu felist ekki endilega
sömu úrræði fyrir alla heldur sambærileg og jafngild tækifæri. Verkefnin skuli höfða
jafnt til drengja og stúlkna, nemenda í dreifbýli sem þéttbýli og fatlaðra og ófatlaðra,
óháð uppruna, trú og litarhætti (Aðalnámskrá grunnskóla. Almennur hluti 1999).
Grunnskólar Reykjavíkur hafa mótað stefnu í málefnum barna með íslensku sem
annað tungumál í grunnskólum borgarinnar. Þessi stefna byggist á sameiginlegu
leiðarljósi borgarstofnana, þ.e. reykvískt samfélag fái notið fjölbreytni í mannlífi þar
sem þekking, víðsýni, jafnrétti og gagnkvæm virðing einkenni samskipti fólks af ólík-
um uppruna (Fræðslumiðstöð Reykjavíkur, 2000).
í öllum grunnskólunum sem hér á undan er getið er unnið markvisst og öfiugt
starf í þágu erlendu barnanna, en þó ólíkt. Þeir kennarar sem leiða starfið með
erlendu börnunum eru áhugasamir, eru virkir í að afla sér þekkingar og móta starfið.
Hver kennari hefur þó sínar aðferðir og áherslur í starfi. Börnin eru nokkuð ein-
angruð og sækja einkum félagsskap til annarra erlendra barna sem þau hafa kynnst
fyrst. Erlendu börnin halda gjarnan hópinn. í grunnskóla A virðast sumir umsjónar-
kennarar eiga erfitt með að annast erlend börn inni í bekkjum, einkum vegna álags
og skorts á þekkingu. í grunnskóla B felast erfiðleikar m.a. í því að viðhorf starfsfólks
skólans til erlendu barnanna eru ólík innbyrðis og einnig er andstöðu við erlendu
börnin að finna hjá sumum foreldrum. í þeim grunnskóla virðist einkum vanta al-
menna samstöðu um starfið er snýr að erlendu börnunum. í grunnskóla C fellur nám
102