Ægir - 01.02.1945, Page 50

72
Æ G I R
PaulWohl:
Skipaþörf in og sigurinn í Evrópu.
Skipasmíðar er ein þeirra greina í
slyrjaldariðnaði Ameríku, sem ósigur
I>jóðverja mun ekki hafa áhrif á. Þeim er
farið á annan hátt en öðrum styrjaldar-
iðnaði. Skriðdrekar og önnur vélahergögn,
orrustuflugvélar og herbílar, er eingöngu
framleitt til styrjaldarreksturs. Engum
hlandast hugur um, hvað verður um þess-
ar vígvélar, þegar stríðinu lýkur. Verk-
smiðjur þær, sem nú framleiða þessi
hernaðártæki, munu snúa sér að þeirri
framleiðslu, er þær fengust við fyrir stríð;
en þær verksmiðjur, sem ekki er kostur á
að breyta, svo að fullum notum komi á
friðartimum, verða lagðar niður. Samfara
þessu skapast margþætt og erfið vanda-
mál, en öllum er ljóst, að þau verður að
leysa, og er lausn þeirra undir því komin,
að takast megi að koma á heilbrigðu fjár-
málakerfi í landinu.
Skipasmíðastöðvunum verður hins veg'-
ar ekki hægt að breyta. Framleiðsla þeirra
verður skip sem fyrr, þær geta smíðað nýj-
ar gerðir af skipum, aukið hraða þeirra,
gert þau sparneytnari og jafnframt þokað
hleðslu- og affenningartækni á hærra stig.
Á Hauganesi ........... kr. 25 000
A Bakkafirði ............ — 25 000
Á Borgarfirði eystra ........ — 25 000
Á Vopnafirði ............ — 20 000
í Breiðdalsvík ............. — 25 000
Á Vopnafirði ............ — 20 000
Á Djúpavogi .................. — 50 000
í Hvalsskeri ................. — 10 000
í Öræfum . . ............... — 25 000
Til sjóvarnargarðs á Sauðár-
króki, % kostnaðar, allt að — 20 000
Til hafnarbótasjóðs samkv.
lögum ..................... — 300 000
Aðalaframleiðsla þeirra verður skip og'
ekkert annað. En skilyrðin til þess að skip
þessi komi að fullum notum eru undir þvi
komin, að fjármálakerfi annarra verði
með þeim hætti, að þau glæði og auki al-
þjóðaviðskipti.
Hvers vegna dregið hefur úr alþjóðavið-
skiptum.
Þótt skipaþörfin hljóti að aukast, jafn
vel eftir að styrjöldinni i Evrópu lýkur,
Iiefur þó allt beinzt í þá átt, að flutningar
með skipum hafi farið minnkandi. Á ár-
unum 1920—1938 minnkaði flutningur á
heimshöfunum um 10—20% frá því sem
var 1913. Aðeins á góðárunum 1928 og
1929 var flutningur með skipum örlitið
meiri (um 10%) en á árunum fyrir fyrri
heimsstyrjöld. Minnkun skipsflutninganna
orsakaðist af aukinni tækni og þeirri
stjórnmálastefnu, sem svo að segja allur
heimurinn fylgdi, en það var að búa sem
mest að sínu. Önnur höfuðorsök þessa
— aukin tækni — hlýtur að þróast áfram
eftir stríðið. Þá má og gera ráð fyrir aukn-
um iðnaði í nýlendunum og greiðari sam-
göngum upp í löndin. En allt þetta mun
stuðla að því, að flutningur með skipum
minnkar.
Vert er að hafa það í huga, að fram að
síðustu aldamótum voru sum hinna stærri
landa rétl numin með ströndum fram. •
Ameríku, Asíu, Afríku og Ástralíu náði
iðnaðarmenningin ekki nema stutt upp í
land. Þróun iðnaðarins í miðríkjum Amer-
íku gengur kraftaverki næst og þegar hlið-
slætt hefur átt scr stað í Síberíu og' Mið-
Asíu, rétt við hinar fornu þjóðleiðir lil
Austurlanda, og í Suður-Ameríku, Ind-
landi og' Kína, hljóta flutningar með járn-
brautum og' fljótaflutningar mjög að draga