Tímarit lögfræðinga - 01.06.1958, Page 27

lagana, enda er hún jafnan tengd verki því, sem flutt er.
í höfundalögum liefur henni oft verið áskilinn skemmri
verndartími en almennt er um hugverk.
Hér að framan hefur jafnan verið við það miðað, að
höfundarétturinn tillievrði liöfundinum sjálfum. En aðrir
geta einnig orðið handhafar höfundaréttar, og er þá
tíðast annaðhvort um framsal eða arf að ræða. Framsal
getur tekið til hins fjárhagslega réttar höfundar í heild,
en hitt ber oftar við, að framseldar séu aðeins tilteknar
heimildir. Ef t. d. bókaforlag hefur keypt útgáfurétt á
leikriti, þá felst ekki í því heimild til að leyfa sýningu
þess á leiksviði, nema um það sé samið sér i lagi. I höf-
undalögunum er sérstaldega tekið fram, að framsal út-
gáfuréttar á riti nái aðeins til einnar útgáfu, nema öðru-
vísi sé samið, og megi slík prentun ekki fara fram úr
1000 eintökum, nema um safnrit sé að ræða, svo sem
blöð og tímarit.
Framsalsreglur gilda ekki um sæmdarrétt höfundar.
Sá réttur er svo persónulegs eðlis, að almennt afsal á
honum mundi vera ógilt.
Að höfundi látnum fellur höfundarétturinn til erfingja
hans samkvæmt ákvæðum erfðalaga. Gildir það bæði
um hinn fjárhagslega rétt og sæmdarréttinn. Það er al-
menn regla, að höfundaréttur fellur niður, þegar 50 ár
eru liðin frá láti höfundar.
Að lokum vil ég minnast á atriði, sem varðar fram-
kvæmd á höfundarétti. Réttargæzla af hálfu höfunda,
einkum tónlistarmanna og rithöfunda, er miklum vand-
kvæðum bundin og gagnólík því, sem gerist um réttar-
gæzlu í sambandi við eign á öðrum verðmætum. Líkam-
legir hlutir eru venjulega í föstum vörzlum á meira eða
minna vísum stað, en um þau hugverk, sem bundin eru
tali eða tónum, má segja, að þau séu alls staðar og livergi.
Ljóð og iag geta á skömmum tima flogið heimsálfanna
á milli, og þau má hafa um hönd hvarvetna á byggðu bóli.
Tímarit lögfrœöiv.ja
73