Tímarit lögfræðinga - 01.06.1958, Side 36

Sérhver þeirra réttinda, sem talin eru í sáttmálanum.
eru skilgreind meira eða minna nákvæmlega og jafnframt
greindar undantekningar og takmarkanir, sem ákveðnar
eru, svo sem óhjákvæmilegt er talið i lýðfrjálsum lönd-
um. í sumum tilfellum eru undantekningar og takmark-
anir nákvæmlega greindar. 1 öðrum tilfellum er þetta
óákveðnara og látið nægja að vísa til þess, sem nauðsyn-
legt er í lýðræðislandi. Þannig er í 9. gr. sáttmálans um
trúfrelsi og skoðanafrelsi svo kveðið á um takmarkanir:
„Frelsi til að láta í ljós trú sína eða sannfæringu skal ein-
ungis háð þeim takmörkunum, sem mælt er í lögum og
eru nauðsynlegar í lýðfrjálsu þjóðfélagi vegna almanna-
öryggis, til að vernda allsherjarreglu, heilbrigði eða sið-
gæði, eða til að vernda réttindi og frelsi annarra.“ Ákvæði
svipaðs efnis eru i sáttmálanum í sambandi við friðhelgi
einkalifs, fjölskyldu, heimilis og bréfaskipta, skoðanafrelsi,
samkomu- og félagafrelsi.
Hér ber og að geta tveggja ákvæða eða fyrirvara, sem
gerðir eru i sáttmálanum. 17. gr. hans hljóðar svo: „Engin
ákvæði samnings þessa skulu skýrð þannig, að þau feli í
sér rétt fjTÍr ríki, samtök eða einstaklinga til að fást við
starfsemi eða framkvæma verknað, sem miðar að eyði-
leggingu þeirra réttinda og frelsis, sem hér er lýst, eða
að takmörkun þeirra umfram það, sem samningurinn
ákveður.“
Samkvæmt ákvæði þessu mundi sáttmálinn ekki vernda
félag eða samtök manna, sem hefði það að markmiði t. d.,
að fella niður frjálsar kosningar til löggjafarþings, eða
önnur þau réttindi sem sáttmálinn ákveður og leitaðist
þannig við að gera að engu þau réttindi, sem sáttmálinn
á að vernda.
Hitt ákvæðið, sem nefna ber, er 15. gr., sem fjallar um
að á tímum styrjaldar eða neyðarástands sé heimilt að
víkja frá vissum ákvæðum sáttmálans, að því leyti sem
óhjákvæmilegt er, og innan vissra, nánar greindra tak-
marka.
82
Tíviarit lögfræðinga