Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Blaðsíða 10

2.2 Samanburður á norsku og sænsku stjórnsýslulögunum.
Stutt lýsing- á helstu efnisatriðum þeirra.
Þess er enginn kostur í svo stuttu erindi sem þessu að lýsa norsku
og sænsku stjórnsýslulögunum til neinnar hlýtar. Við fyrstu sýn virð-
ast þessi tvenn lög vera gerólík: Norsku stjórnsýslulögin eru þannig
mun lengri og ítarlegri en þau sænsku og auk þess nokkuð öðru vísi
uppbyggð. Norðmenn greina t.d. á milli stjórnarathafna, þ.e. einstak-
legra stjórnvaldsákvarðana, og stjórnvaldsfyrirmæla, þ.e. almennra
stj órnvaldsákvarðana. Þannig taka þrír kaflar norsku laganna aðeins
til stjornarathafna, en einn kafli tekur sérstaklega til stjórnvalds-
fyrirmæla. Sé hins vegar betur að gáð svipar þessum lögum ótrúlega
mikið saman. Markmiðið er það sama, eins og áður hefur verið lýst,
að tryggja réttaröryggi á sviði stjórnsýslunnar án þess þó að draga
verulega úr hagkvæmni eða skilvirkni hennar, svo og að treysta lög-
einingu með því að byggja út fjöldanum öllum af sérákvæðum. Gildis-
svið beggja laganna er og áþekkt. Síðast en ekki síst hafa þau að
geyma nokkurn veginn sömu efnisatriði, þar sem álitaefnin eru yfir-
leitt leyst með mjög svo keimlíkum hætti. I báðum lögunum er að
finna reglur um eftirfarandi atriði: Hæfi (eða vanhæfi) stjórnvalds
til meðferðar einstakra mála, leiðbeiningaskyldu stj órnvalds, rétt máls-
aðila, þ.e. þess sem við mál er riðinn, til þess að fá sérstakan tals-
mann til að flytja mál sitt fyrir stjórnvaldi og málsskot til æðra
stjórnvalds. Þessar reglur geta, eftir því sem við á, tekið til allra
stjórnvaldsákvarðana, meðan aðrar reglur í lögunum eiga aðeins við
þær ákvarðanir, sem hrófla við réttindum eða skyldum borgaranna.
Þessar síðarnefndu reglur varða: Rétt málsaðila til að kynna sér gögn
málsins, skyldu stjórnvalds til að láta aðila vita, hvað fram hafi komið
í málinu, samfara rétti aðilans til að láta í ljós álit sitt, rétt aðila til
að koma erindi sínu á framfæri munnlega og loks rökstuðning stjórn-
valdsákvörðunar og birtingu hennar. Þessi upptalning er hvergi nærri
tæmandi, en gefur þó vonandi einhverja mynd af efni hjnna norsku
og sænsku stjórnsýslulaga.
2.3 Undirbúningur að setningu stjórnsýslulaga í Danmörku
og Finnlandi
Danir og Finnar hafa vissulega fetað í fótspor Norðmanna og Svía,
en farið sér öllu hægar. I Finnlandi hefur nýlega vei'ið lagt fram frum-
varp til laga um málsmeðferð í stjórnsýslunni, „Lag om förvaltnings-
förfarande". Finnska frumvarpið líkist í stórum dráttum sænsku
stjórnsýslulögunum, þótt það víki frá þeim á stöku stað. 1 Danmörku
132