Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Blaðsíða 19

stofnunum. Einn kafli þessara frumvarpa hefur að geyma ákvæði um
aðgang málsaðila að gögnum máls. Frumvörpin eru einkum sniðin
eftir dönskum reglum, sem er ofur skiljanlegt, þar sem íslensk stjórn-
sýsla er byggð að danskri fyrirmynd. Ég mun víkja nánar að frum-
vörpunum síðar.
II. RÖK FYRIR ALMENNUM AÐGANGI AÐ UPPLYSINGUM.
Að sumu leyti gilda líkar reglur um aðgang almennings og aðgarig
málsaðila að upplýsingum hjá stjórnvöldum, en réttur málsaðila er
þó meiri.
Að öðru leyti gilda gjörólíkar reglur, þar sem rökin að baki aðgangs-
heimild almennirigs að upplýsingum eru reist á allt öðrum forsend-
um, þ. e. a. s. rétti fólks til að fylgjast með því, sem er að gerast hjá
framkvæmdavaldinu, alveg á sama hátt og því er tryggður réttur til
að fylgjast með því sem gerist hjá löggjafarvaldinu og hjá dóms-
valdinu.
Til þess að auðvelda almenningi að fylgjast með því, sem gerist í
stjórnsýslunni, hafa verið sett ýmis lög og reglur, og einnig hafa
skapast ýmsar venjur um upplýsingamiðlun frá hinu opinbera. Auk
birtingar í Stjórnartíðindum og Lögbirtingarblaði, eru gefnar út árs-
skýrslur, fréttabréf og fréttatilkynningar. Þá eru haldnir blaðamanna-
fundir, manntalsþing o. s. frv. Einnig er stundum skylt að kynna fyrir-
Hjalti Zóphóníasson lauk lagaprófi 1971. Hann
var fyrst fulltrúi bæjarfógetans í Kópavogi, en
hóf störf í dóms- og kirkjumálaráðuneytinu
1972 og hefur verið deildarstjóri þar síðan
1978. í fyrirlestri þeim, sem hér er birtur, lýsir
Hjalti þeirri skoðun sinni, að ekki sé þörf á að
setja I lög, að almenningur eigi aðgang að op-
inberum skjölum. Hins vegar telur hann þörf
á reglum um rétt aðila til að kynna sér gögn
hjá stjórnsýslunni. Hann rekur ýmis dæmi um
slíka heimild í gildandi lögum og ræðir að lok-
um lagafrumvörp þau, sem lögð voru fram
1973 og 1978 (og enn á þinginu 1979—80, eft-
ir að fyrirlesturinn var haldinn) um almennan
aðgang að upplýsingum hjá opinberum stofn-
unum. Fyrirlestur Hjalta var, eins og aðrir fyrir-
lestrar, sem birtast í þessu hefti, fluttur á málþingi um stjórnarfarrétt 13.
október 1979.
141